Τα επαγγέλματα του μέλλοντος

της Λίνας Κοϊνά

Το μέλλον μπορεί να... χαμογελάσει σε γεωπόνους, τεχνολόγους γεωργίας και ιχθυοκαλλιεργειών, όπως και σε όσους επιστρέψουν στη γη και ασχοληθούν σοβαρά με σύγχρονες και εναλλακτικές καλλιέργειες.Θετικές επαγγελματικές προοπτικές εκτιμάται ότι θα έχουν κατά την επόμενη δεκαετία τα επαγγέλματα του πληροφορικού, του πληροφορικού-οικονομολόγου, του φοροτεχνικού, του μηχανικού ενέργειας, του μηχανικού εμπορικού ναυτικού, του τεχνικού φυσικού αερίου, του μάγειρα και του ζαχαροπλάστη. Αντιθέτως, οι ειδικότητες του γιατρού, του δικηγόρου και του δημοσιογράφου εμφανίζονται κορεσμένες και τα μηνύματα για το μέλλον δεν είναι ελπιδοφόρα.

Την παραπάνω εικόνα σκιαγραφεί η ετήσια κυλιόμενη έρευνα των προοπτικών της αγοράς εργασίας, η οποία διεξάγεται από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιά, Θεόδωρο Κατσανέβα, και την επιστημονική του ομάδα και περιλαμβάνει μεσομακροπρόθεσμες προβλέψεις για τα επόμενα 5-10 χρόνια.

Ανατροπές

Η «λαίλαπα» της οικονομικής κρίσης επέφερε ανατροπές στο τοπίο της απασχόλησης, ενώ τα ποσοστά ανεργίας, ειδικά στους νέους, έχουν αυξηθεί δραματικά. «Η κατάρρευση σημαντικών κλάδων της οικονομίας, όπως οι κατασκευές, η τσιμεντοβιομηχανία, η χαλυβουργία, τα ναυπηγεία, έχει πλήξει επαγγέλματα με υψηλή ζήτηση στο παρελθόν, όπως οι αρχιτέκτονες, οι πολιτικοί μηχανικοί, οι τοπογράφοι, οι γραφίστες, οι διακοσμητές, οι ηλεκτρολόγοι, οι υδραυλικοί, οι αλουμινάδες, οι κτίστες, κ.λπ.», επισημαίνει ο κ. Κατσανέβας. Την ίδια στιγμή, απόφοιτοι πανεπιστημίων, προερχόμενοι κυρίως από θεωρητικές σπουδές, ζητούν εναγωνίως απασχόληση ακόμα και ως πωλητές ή σερβιτόροι χωρίς αποτέλεσμα, γι’ αυτό και... δραπετεύουν μαζικά στο εξωτερικό, σύμφωνα με τον ίδιο.

Κρίσιμες αποφάσεις

Η συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου από τους υποψηφίους των πανελλήνιων εξετάσεων και γενικότερα η επιλογή σπουδών αποτελεί μία σημαντική διαδικασία, καθώς οι νέοι καλούνται να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον τους. Αύριο λήγει η προθεσμία υποβολής των μηχανογραφικών και οι υποψήφιοι έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου τους τελευταίους μήνες, για να ενημερωθούν από ειδικούς επαγγελματικού προσανατολισμού για τα αντικείμενα σπουδών, τα επαγγελματικά δικαιώματα που απορρέουν, αλλά και για την ιεράρχηση των σχολών. Οι ειδικοί αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στη σειρά των προτιμήσεων πάνω στο μηχανογραφικό, τονίζοντας πως οι υποψήφιοι θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους διάφορες παραμέτρους, όπως:

α. Τα ενδιαφέροντα, τις ατομικές επιδόσεις και τη θέληση.

β. Την οικογενειακή - οικονομική κατάσταση και τον τόπο κατοικίας.

γ. Τις προοπτικές των επαγγελμάτων.

Οικονομικά και Πληροφορική

Σύμφωνα με την έρευνα του κ. Κατσανέβα, η κατάσταση στην αγορά εργασίας είναι πολύ αρνητική στον τραπεζικό και ασφαλιστικό κλάδο. Ο ευρύτερος κλάδος των οικονομικών επαγγελμάτων για στελέχη επιχειρήσεων, γραμματείς και υπάλληλους γραφείων κάθε κατηγορίας εκτιμάται ότι παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα απορροφητικότητας. Εξαίρεση αποτελούν οι ορκωτοί ελεγκτές, οι φοροτεχνικοί, οι λογιστές και, κατά δεύτερο λόγο, οι έμπειροι πωλητές, ιδιαίτερα σε προϊόντα σύγχρονης τεχνολογίας και τηλεπικοινωνιών.

Οταν οι απόφοιτοι οικονομικών επιστημών συνδυάζουν γνώσεις πληροφορικής, διαδικτύου, καινοτομικών δραστηριοτήτων και σύγχρονων αγροτικών καλλιεργειών βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση, καθώς έχουν σχετικά καλύτερες ευκαιρίες, ενώ και οι οικονομολόγοι ενέργειας έχουν ορισμένες προοπτικές εργασίας. Τα επαγγέλματα της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, του διαδικτύου, εμφανίζουν πολυδιάστατες ευκαιρίες εργασίας, λιγότερες απ' ό,τι στο παρελθόν, αλλά με θετικές μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές, όπως σημειώνει ο κ. Κατσανέβας.

Την ίδια στιγμή, πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, τεχνίτες κατασκευών και άλλες ειδικότητες στρέφουν το βλέμμα τους εκτός... συνόρων, κυρίως στις ευρωπαϊκές και τις αραβικές χώρες του κόλπου.

Σχετικά ικανοποιητική χαρακτηρίζεται η κατάσταση για τους μηχανολόγους - μηχανικούς, όπως και για τους γεωλόγους, μηχανολόγους μεταλλείων και ορυκτών πόρων, τους χημικούς μηχανικούς, τους τεχνολόγους φυσικού αερίου και τους μηχανικούς ενέργειας. Ευκαιρίες εργασίας παρουσιάζονται για ξυλουργούς, επιπλοποιούς και ναυπηγοξυλουργούς, αλλά οι περισσότεροι νέοι φέρονται να γυρνούν την... πλάτη σε αυτά τα επαγγέλματα. Θέσεις προσωρινής απασχόλησης υφίστανται για το δύσκολο και επικίνδυνο επάγγελμα των διανομέων φαγητού και εμπορευμάτων, όπως και για τους παρκαδόρους, σύμφωνα με την έρευνα του κ. Κατσανέβα.

Γιατροί και δικηγόροι

Μπορεί το επάγγελμα του γιατρού, του οδοντιάτρου, του δικηγόρου και του δημοσιογράφου να... λάμπει στα μάτια της ελληνικής οικογένειας, ωστόσο επήλθε κορεσμός, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους νέους πτυχιούχους. Πάντως, οι Νομικές και οι Ιατρικές Σχολές διατηρούν την αίγλη τους, προσελκύοντας το ενδιαφέρον χιλιάδων υποψηφίων των πανελλήνιων εξετάσεων τα τελευταία χρόνια.

Η έρευνα του κ. Κατσανέβα δείχνει ότι η κατάσταση για τους γιατρούς και τους οδοντιάτρους επιδεινώνεται δραματικά και οι περισσότερες ιατρικές ειδικότητες είναι απελπιστικά κορεσμένες. Στις εξαιρέσεις συγκαταλέγονται οι ειδικότητες του ψυχιάτρου, του πλαστικού χειρουργού και του ακτινοθεραπευτή. Η διέξοδος στην αγορά εργασίας δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση για οδοντιάτρους χωρίς οικογενειακή παράδοση στον κλάδο.

Ωστόσο, όπως τόνισε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, πάντοτε θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για υψηλού επιπέδου γιατρούς όλων των ειδικοτήτων που έχουν τις ικανότητες και τη θέληση να ακολουθήσουν το απαιτητικό αυτό επάγγελμα.

«Εφόσον ο υποψήφιος έχει θέληση, επιμονή και υστερεί σε οικογενειακή παράδοση, μπορεί να αντιστρέψει την κατάσταση μέσα από το πλήθος των εξειδικεύσεων που προσφέρονται, ακολουθώντας για παράδειγμα την Ιατρική Πληροφορική ή την Ιατρική Τηλεματική», αναφέρει στο «Α» ο Χρήστος Ταουσάνης, συνεργάτης της ερευνητικής ομάδας. Παρατηρεί, δε, πως υπάρχει διαφορά στους δείκτες απασχολησιμότητας από πόλη σε πόλη. «Το 70% των γιατρών βρίσκεται στα δύο μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχει έλλειψη σε βασικές ειδικότητες, ειδικά στη νησιωτική Ελλάδα», προσθέτει ο κ. Ταουσάνης.

Στο εξωτερικό

Δεν είναι λίγοι οι Ελληνες νέοι γιατροί που αναζητούν σήμερα εργασία στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία. Σχετικά καλύτερη είναι η εικόνα, σύμφωνα με τον κ. Κατσανέβα, σε συμπληρωματικά επαγγέλματα της υγείας και πρόνοιας, όπως οι νοσηλευτές, οι βοηθοί ακτινολόγοι, οι τεχνικοί ιατρικών μηχανημάτων και εργαστηρίων, οι αισθητικοί και οι κοινωνικοί λειτουργοί. Αρνητικές είναι οι προοπτικές για τους διατροφολόγους και τους διαιτολόγους. Και πολύ πιο αρνητική για τους χημικούς, τους βιολόγους, τους φαρμακοποιούς, οι οποίοι, όμως, έχουν κάποιες διεξόδους σε άλλους τομείς, όπως των ιατρικών εργαστηρίων και των ιατρικών επισκεπτών ή και ευρύτερα, όπως τονίζει.

Οι φυσιοθεραπευτές εκτιμάται ότι συναντούν δυσκολίες απασχόλησης εξαιτίας του ανταγωνισμού από μετανάστες από τη Ρωσία και τη Γεωργία. Οι ευκαιρίες εργασίας των ψυχολόγων έχουν συρρικνωθεί σημαντικά, αν και με κατάλληλη μετεκπαίδευση μπορούν να βρουν διεξόδους κυρίως στη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού και στη συμβουλευτική εργασίας και σταδιοδρομίας, όπως υποστηρίζει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά.

Ανύπαρκτες αμοιβές για νέους δημοσιογράφους και καλλιτέχνες

Σε φάση συνεχούς επιδείνωσης βρίσκεται η αγορά εργασίας των δικηγόρων, η οποία θεωρείται δραματικά κορεσμένη, αν και η κατάσταση θεωρείται λίγο καλύτερη για δικηγόρους που εξειδικεύονται στις νέες τεχνολογίες και στην οικονομία. Ο κ. Κατσανέβας τονίζει, πάντως, πως πάντα θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για ικανούς, επίμονους δικηγόρους με σύγχρονες γνώσεις, επικοινωνιακές δεξιότητες και οικογενειακή ή φιλική υποστήριξη.

Περισσότερο απ' όλα τα επαγγέλματα φέρονται να έχουν πληγεί οι δημοσιογράφοι. «Εδώ, οι θέσεις εργασίας εξαφανίζονται μαζικά και πολλά νέα παιδιά υποαπασχολούνται με ανύπαρκτες ή γλίσχρες αμοιβές και απαράδεκτες συνθήκες εργασίας. Η κρίση έχει πλήξει επίσης και τον κλάδο της διαφήμισης», εξηγεί ο κ. Κατσανέβας.

 Ακόμη δυσκολότερη φαίνεται να γίνεται η εργασιακή διέξοδος για τους επαγγελματίες από το χώρο των καλών τεχνών.  «Πολλοί καλλιτέχνες απασχολούνται με ελάχιστη ή και μηδενική αμοιβή, ασκώντας και άλλες περιστασιακές ενασχολήσεις. Ιδιαίτερα αρνητική είναι η εικόνα για τους ηθοποιούς και λίγο καλύτερη για τους μουσικούς και τους χορευτές, σε περιστασιακές εργασίες», σημειώνει ο ίδιος.

Δίχως προοπτική οι απόφοιτοι θεωρητικών σπουδών

Οι διορισμοί εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία γίνονται, όπως είναι γνωστό, με το... σταγονόμετρο κατά τα τελευταία χρόνια. Η έρευνα του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πειραιά, Θεόδωρου Κατσανέβα, δείχνει ότι οι προοπτικές δεν είναι θετικές στο χώρο της εκπαίδευσης, γεγονός που συνδέεται με την υψηλή υπογεννητικότητα του ελληνικού πληθυσμού (η Ελληνίδα αποκτά, κατά μέσο όρο, ένα παιδί) και την πληθώρα των αποφοίτων των Τμημάτων Νηπιαγωγών, Δασκάλων και των «καθηγητικών» σχολών, σε συνδυασμό με την απότομη συρρίκνωση της δημόσιας εκπαίδευσης.

Οι μαθηματικοί και οι φυσικοί, όπως υπογραμμίζεται στην έρευνα, βρίσκουν διεξόδους σε ιδιαίτερα μαθήματα, στην πληροφορική, στην έρευνα και στη διοίκηση επιχειρήσεων. Οι γυμναστές και άτομα με καλή φυσική κατάσταση μπορούν να αναζητήσουν εργασία σε ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας και φύλαξης, όπου παρατηρείται αυξημένη ζήτηση, λόγω της αύξησης της εγκληματικότητας, όπως σημειώνεται. «Οι απόφοιτοι θεωρητικών σπουδών (φιλοσοφία, φιλολογία, θεολογία, ιστορία, αρχαιολογία, λαογραφία, γεωγραφία, εθνολογία, ανθρωπολογία, κ.λπ.), έχουν ανύπαρκτες προοπτικές, αλλά μπορούν πιο εύκολα απ’ ό,τι οι ομόλογοί τους σε στενές, τεχνοκρατικές και κορεσμένες ειδικότητες (γιατροί, οδοντίατροι, μηχανολόγοι, κλπ.) να μεταστραφούν, με κατάλληλη μετεκπαίδευση, σε άλλα επαγγέλματα, όπως αυτά των δημοσίων σχέσεων, του τουρισμού, της διοίκησης επιχειρήσεων, ακόμα και της πληροφορικής. Σε μεγαλύτερο βαθμό αυτό ισχύει για τους απόφοιτους πολιτικών επιστημών και κοινωνιολογίας, εφόσον μετεκπαιδευτούν στην οικονομία και τις τεχνολογίες», υπογραμμίζει ο κ. Κατσανέβας.

 Μεγάλο αριθμό εργαζομένων απορροφά ο τουρισμός, που αποτελεί τον ισχυρότερο κλάδο της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο, το μειονέκτημα είναι ότι αρκετοί εργαζόμενοι απασχολούνται για έξι μήνες, όπως τονίζει. Ατομα με γνώσεις και δεξιότητες δημοσίων σχέσεων βρίσκουν ευκαιρίες απασχόλησης, ενώ στον επισιτισμό θετική παραμένει η εικόνα για τους ζαχαροπλάστες, τους μάγειρες, τους παραγωγούς έτοιμου φαγητού

Επιστροφή στη γη και τη θάλασσα

«Η γεωργία έχει ανοικτούς ορίζοντες για γεωπόνους, τεχνολόγους γεωργίας και ιχθυοκαλλιεργειών, για όσους ασχοληθούν σοβαρά με σύγχρονες και εναλλακτικές καλλιέργειες, με την κτηνοτροφία, την παραγωγή οικολογικών και ανταγωνιστικών διεθνώς αγροτικών προϊόντων και τροφίμων. Η επιστροφή στη γη και στη θάλασσα, η αποαστικοποίηση του πληθυσμού στη σημερινή εποχή που έχουν σμικρυνθεί οι αποστάσεις, προβάλλουν ως η περισσότερο πληθωρική εργασιακή διέξοδος σήμερα», επισημαίνει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιά, Θεόδωρος Κατσανέβας.

Σχεδόν βέβαιη απορροφητικότητα εμφανίζουν σήμερα οι εμποροπλοίαρχοι, οι μηχανικοί και τα στελέχη του εμπορικού ναυτικού, ενώ μειώνεται για τους πιλότους και τους ιπτάμενους φροντιστές. Οι μεταφορές και τα logistics παρουσιάζουν σχετικά ικανοποιητική εικόνα, ειδικά όσον αφορά τους επαγγελματίες οδηγούς, τους χειριστές βαρέων οχημάτων και κλαρκ κ.λπ.

Α.Επαγγέλματα με θετικές προοπτικές

 Στέλεχος τουριστικών επιχειρήσεων, Στέλεχος δημοσίων σχέσεων, Πωλητής, Ξεναγός, Μηχανολόγος-Μηχανικός, Γεωλόγος, Μεταλλειολόγος, Τεχνολόγος τροφίμων, Ελεγκτής ποιότητας, Τεχνολόγος μουσικών οργάνων, Κοινωνικός Λειτουργός, Ειδικός για ΑΜΕΑ, Νοσηλευτής, Βοηθός νοσοκόμος, Αισθητικός, Λογοθεραπευτής, Ιατρικός επισκέπτης, Ποτοποιός, Οινολόγος, Επιπλοποιός, Ξυλουργός, Καραβομαραγκός, Ηλεκτρολόγος, Ηλεκτροτεχνίτης, Ψυκτικός, Κηπουρός, Επαγγελματίας οδηγός, Χειριστής βαρέων οχημάτων και κλαρκ, Παρκαδόρος, Φορτοεκφορτωτής, Καθαριστής, Οικιακός βοηθός.

Αρκετά επαγγέλματα με θετικές προοπτικές χωρίζονται σε αυτά που η πορεία τους εμφανίζει μερική βελτίωση κατά την τρέχουσα περίοδο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, καθώς και σε αυτά για τα οποία η κατάσταση χειροτερεύει.

Μερική βελτίωση κατά την τρέχουσα περίοδο εμφανίζουν τα εξής:

Πληροφορικός, Πληροφορικός-Οικονομολόγος, Πληροφορικός-Μηχανικός, Πληροφορικός-Τηλεπικοινωνιών, Πληροφορικός διαδικτύου, Τηλεπληροφορικός, Πληροφορικός ψηφιακής εικόνας, Φοροτεχνικός, Εμποροπλοίαρχος, Μηχανικός εμπορικού ναυτικού, Μηχανικός ενέργειας,Τεχνικός φυσικού αερίου, Τεχνολόγος-Ακτινολόγος, Τεχνολόγος ιατρικών μηχανημάτων, Γεωπόνος, Τεχνολόγος- Ζωοτεχνικός, Κτηνίατρος, Ιχθυολόγος, Μάγειρας, Ζαχαροπλάστης, Ιδιωτικός αστυνομικός ασφαλείας, Διανομέας εμπορευμάτων και έτοιμου φαγητού.

Η κατάσταση επιδεινώνεται την τρέχουσα περίοδο στις εξής ειδικότητες (ωστόσο εντάσσονται στα επαγγέλματα με θετικές προοπτικές): Οικονομολόγος, Οικονομολόγος διοίκησης ή πωλήσεων, Φυσιοθεραπευτής, Κομμωτής, Αλουμινάς, Υδραυλικός, Σοβατζής, Πλακάς, Μαρμαράς.

 Β. Επαγγέλματα με αρνητικές προοπτικές

Πολιτικός Μηχανικός, Αρχιτέκτονας-Μηχανικός, Τραπεζικός υπάλληλος, Πιλότος, Ιπτάμενος φροντιστής, Διαιτολόγος, Τεχνολόγος, Κλωστοϋφαντουργός, Αεροναυπηγός, Ψυχολόγος, Πολιτικός Επιστήμονας, Κοινωνιιολόγος, Γυμναστής, Γραφίστας, Διακοσμητής, Μακιγιέρ.

Επίσης, ορισμένα επαγγέλματα με αρνητικές προοπτικές χωρίζονται σε αυτά που η πορεία τους εμφανίζει μερική βελτίωση κατά την τρέχουσα περίοδο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, καθώς και σε αυτά για τα οποία η κατάσταση χειροτερεύει.

Μερική βελτίωση κατά την τρέχουσα περίοδο εμφανίζουν τα επαγγέλματα του Φυσικού και του Μαθηματικού.

Η κατάσταση επιδεινώνεται την τρέχουσα περίοδο στις εξής ειδικότητες: Γιατρός, Οδοντίατρος, Φαρμακοποιός, Βιολόγος, Χημικός, Γενετιστής, Αστρονόμος, Σεισμολόγος, Χρηματιστής, Ασφαλιστής, Δικηγόρος, Δημοσιογράφος, Εκπαιδευτικός, Φιλόλογος, Θεολόγος, Ιστορικός, Αρχαιολόγος, Γεωγράφος, Λαογράφος, Ανθρωπολόγος, Διεθνολόγος, Νηπιαγωγός, Ηθοποιός, Μουσικός, Σκηνοθέτης, Χορευτής, Θεατρολόγος, Ενδυματολόγος, Εικονολήπτης, Ηχολήπτης και Παραγωγός ραδιοφώνου.

 

*Οι προοπτικές αφορούν μεσομακροπρόθεσμες προβλέψεις για τα επόμενα 5-10 χρόνια

Συντάκτης Λίνα Κοϊνά,εφημερίδα Αγγελιοφόρος Θεσσαλονίκης, 1 Αυγούστου 2014