Η Κύπρος πρέπει να φύγει απο το ευρώ τώρα

Paul Krugman ( Βραβείο Nombel οικονομίας)
The New York Times
26/3/2013

"Ένας αναγνώστης που σέβομαι με είχε ευγενικά προκαλέσει να του απαντήσω τι θα έπρεπε να πράξει η Κύπρος - αφήνοντας απ' έξω τον όποιο πολιτικό ρεαλισμό. Και έχει δίκιο: Ενώ θεωρώ ότι είναι σωστό να ξοδεύω τον περισσότερο χρόνο μου γράφοντας τα άρθρα μου στα πλαίσια του πολιτικού ρεαλισμού και να βασίζομαι σε ένα συνδυασμό από αιτίες, είναι καλό καμιά φορά απλά να δηλώνω τι θα έκανα αν μου δινόταν η ευκαιρία.

Οπότε ναι, η Κύπρος θα έπρεπε να αφήσει το ευρώ. Τώρα.

Ο λόγος είναι ξεκάθαρος: Η παραμονή στο ευρώ σημαίνει βαθιά ύφεση η οποία θα κρατήσει για πολλά χρόνια την ώρα που η Κύπρος θα προσπαθεί να χτίσει τον νέο της εξαγωγικό κλάδο. Φεύγοντας από το ευρώ και αφήνοντας το νέο νόμισμα να υποτιμηθεί σημαντικά, τότε θα δώσει ώθηση στο νέο κτίσιμο των εξαγωγών.

Αν εξετάσουμε το εξαγωγικό προφίλ της Κύπρου, τότε θα δούμε τη ζημιά που θα πρέπει να υποστεί η χώρα. Είναι μια ανοιχτή οικονομία με δύο κύριες εξαγωγές, τον τραπεζικό κλάδο και τον τουρισμό, με τον ένα από αυτούς ουσιαστικά να εξαφανίζεται. Αυτό από μόνο του θα οδηγήσει σε καθίζηση την οικονομία. Και πέρα από αυτό, η τρόικα ζητά νέα μέτρα λιτότητας, αν και η χώρα θεωρητικά διαθέτει πρωτογενές πλεόνασμα προυπολογισμού. Δε θα μου έκανε εντύπωση αν έβλεπα πτώση 20% στο πραγματικό ΑΕΠ.
Ποιος όμως είναι ο δρόμος μπροστά; Η Κύπρος χρειάζεται ένα οικονομικό άλμα στον τουρισμό, συν μια ταχεία ανάπτυξη σε εξαγωγικούς κλάδους, η πρόβλεψή μου είναι ότι ο αγροτικός τομέας θα πρωτοστατήσει, αν και δεν γνωρίζω πολλά για το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο φανερός τρόπος για να φτάσουμε εκεί είναι μέσω μεγάλης υποτίμησης. Ναι, γιατί πιθανότατα αυτό θα φέρει φθηνές συμφωνίες που θα προσελκύσει τα βρετανικά τουριστικά πακέτα.

Η Κύπρος μπορεί να φθάσει στο ίδιο σημείο κόβοντας τους μισθούς, αλλά θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα προκαλέσει περισσότερη καταστροφή.

Όμως, είναι πιθανό να αποχωρήσει κανείς από το ευρώ; Το επιχείρημα του Eichengreen -ότι ακόμη και η υπόνοια εξόδου από το ευρώ θα δημιουργούσε άτακτη φυγή κεφαλαίων και bank runs- δεν ισχύει σε αυτή την περίπτωση: Οι τράπεζες της Κύπρου είναι κλειστές και έχουν επιβληθεί περιορισμοί κεφαλαίων. Οπότε, εάν ήμουν δικτάτορας, θα επέκτεινα την τραπεζική αργία τόσο, ώστε να μπορέσω να προετοιμάσω τη χώρα για το νέο νόμισμα.   

Και τι θα γίνει με τα χαρτονομίσματα; Δεν είμαι ειδικός σε αυτά τα θέματα, αλλά έχω ακούσει προτάσεις ότι είναι πιθανό να τεθούν σε κυκλοφορία χρεωστικές κάρτες, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να δουλέψουν χωρίς να περιμένουν να τυπωθεί νέο χρήμα.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να εκδώσει προσωρινά χρεογραμμάτια, τα IOUs, που δεν είναι σαν τα τυπικά χαρτονομίσματα, ως ένα μεταβατικό μέτρο.

Ναι, όλα ακούγονται κάπως λύσεις απελπισίας και αυτοσχεδιασμοί. Όμως η απελπισία είναι φυσιολογική σε αυτή την περίπτωση. Διαφορετικά μιλάμε για λιτότητα "α λά Ελληνικά" ή ακόμη χειρότερα, σε μια οικονομία όπου τα θεμελιώδη μεγέθη, χάρη στην κατάρρευση της offshore τραπεζικής, είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση από ότι ήταν ποτέ στην Ελλάδα.

Η εκτίμησή μου είναι ότι τίποτε από αυτά δεν θα γίνει, τουλάχιστον αμέσως. Η ηγεσία της χώρας θα φοβηθεί το άλμα στο άγνωστο που θα μπορούσε να προέλθει από μια έξοδο από το ευρώ, παρά τον προφανή τρόμο της προσπάθειας να παραμείνουν στο κοινό νόμισμα. Όμως, όπως είπα, θεωρώ ότι η έξοδος από το ευρώ είναι αυτό που πρέπει να κάνουν".