Η ατέλειωτη κρίση του ευρώ

                                   Του Νίκου Λάου

    Σε άρθρο μας στην εφημερίδα Η Ελλάδα Αύριο, αναφερθήκαμε σε διάφορους οικονομολόγους, πολιτικούς και παράγοντες των αγορών διεθνώς που έχουν εξηγήσει εκτενώς γιατί θεωρούν την Ευρωζώνη δομικώς προβληματικό και μη βιώσιμο σύστημα. Σήμερα, σε αυτήν τη στήλη μας, παραθέτουμε πληθώρα στοιχείων που δείχνουν ότι η κρίση του ευρώ συνεχίζεται και μάλιστα επίκειται νέα φάση ύφεσης στην Ευρωζώνη.

    Εν τω μεταξύ οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν τη δική τους μεγάλη οικονομική φούσκα τυπώνοντας δολάρια, τα οποία συντηρούν το κατεστημένο του συστήματος Federal Reserve. Επίσης, όπως έχουμε ξαναγράψει, οι παράγοντες του συστήματος Federal Reserve αναμένουν ότι η κρίση του ευρώ, εν τέλει, θα τους φέρει «στο πιάτο» την ευρωπαϊκή οικονομία και θα δημιουργηθεί μια ευρωατλαντική οικονομική ηγεμονία υπό την ηγεσία της Fed.

Νέα μεγάλη ύφεση εν όψει

    Τα κυριότερα σημεία που δείχνουν την επερχόμενη νέα μεγάλη ύφεση στην Ευρωζώνη είναι τα εξής:

1)      Η ανεργία στο σύνολο της Ευρωζώνης, τον Φεβρουάριο του 2013, ανήλθε στο ιστορικό υψηλό τού 12%. Ο καταξιωμένος οικονομικός αναλυτής της εφημερίδας «The Telegraph» Αμπρόζ Έβανς-Πρίτσαρντ (Ambrose Evans-Pritchard) έγραψε στην εν λόγω εφημερίδα, στις 2 Απριλίου 2013, τα εξής: «Η ΕΚΤ έχει σταθεροποιήσει το εθνικό χρέος των χωρών του λεγόμενου Κλαμπ της Μεσογείου, αλλά οι φθηνές πιστώσεις δεν φθάνουν στις επιχειρήσεις που τις έχουν απεγνωσμένα ανάγκη. Η Goldman Sachs είπε ότι το spread Βορρά-Νότου στο κόστος χρηματοδότησης έχει επιστρέψει στα ακραία επίπεδα που είδαμε στα τέλη τού 2011, με τις ιταλικές και τις ισπανικές εταιρείες να πληρώνουν σχεδόν το διπλάσιο απ’ ό,τι οι Γερμανοί ανταγωνιστές τους για να δανειστούν μέχρι πέντε έτη».

2)      Στη Γαλλία, όπως έγραψε το Bloomberg στις 25 Απριλίου 2013, η ανεργία έφθασε στο ιστορικό υψηλό του 10,6%, και οι αιτήσεις για επιδόματα ανεργίας στη χώρα έφθασαν σε ύψη ρεκόρ. Στο ίδιο δημοσίευμα της 25^ης Απριλίου 2013 το Bloomberg έγραψε τα εξής για τη Γαλλία: «Το πρόβλημα για τον Ολάντ είναι ότι η γαλλική οικονομία αποτυγχάνει να αναπτυχθεί λόγω της τετραετούς κρίσης εθνικού χρέους στην Ευρώπη...Καθώς οι αυξήσεις των φόρων που προορίζονται για την αντιμετώπιση του ελλείμματος του προϋπολογισμού επιβαρύνουν την επένδυση και την καταναλωτική ζήτηση η επιχειρηματική εμπιστοσύνη μειώνεται».

3)      Δύο χρόνια πριν η ανεργία στην Πορτογαλία ήταν 12%. Σήμερα, όπως έγραψαν οι «New York Tomes», στις 7 Απριλίου 2013, η ανεργία στην Πορτογαλία είναι περίπου 17%.

4)      Η ανεργία στην Ισπανία έφθασε στο ποσοστό ρεκόρ του 27%, αλλά ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (Wolfgang Schaeuble) επιμένει στην τήρηση της ίδιας οικονομικής πολιτικής, όπως έγραψε η ενημερωτική ιστοσελίδα http://www.winnipegfreepress.com στις 28 Απριλίου 2013. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, τη δεκαετία του 1930, η ανεργία στις ΗΠΑ δεν είχε φθάσει σε τέτοια ύψη.

5)      Η ανεργία μεταξύ των ατόμων κάτω των 25 ετών στην Ισπανία έφθασε το τρομακτικό ποσοστό του 57,2%, ενώ η Ισπανία αναμένει ότι η εθνική οικονομία της το 2013 θα συρρικνωθεί κατά 1,3%, σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC στις 26 Απριλίου 2013.

6)      Στην Ισπανία, το πρώτο τρίμηνο του 2013, οι αιτήσεις πτώχευσης επιχειρήσεων ήταν αυξημένες κατά 45% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2012, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που δημοσίευσε το Reuters στις 8 Απριλίου 2013.

7)      Εξαιτίας μιας υφέρπουσας κατάρρευσης του κλάδου των κατοικιών στην Ισπανία υπάρχουν περίπου τρία εκατομμύρια κενές κατοικίες σήμερα στη χώρα, ενώ οι τράπεζες «κλείνουν τον διακόπτη» για χιλιάδες Ισπανούς «εργολάβους-ζόμπι», όπως έγραψε η ιστοσελίδα οικονομικών ειδήσεων http://business.financialpost.com, στις 17 Απριλίου 2013.

8)      Η κρίση σαρρώνει τόσο άγρια την Ισπανία ώστε ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα στη χώρα έχουν κατακλυστεί από καταληψίες-άστεγους, σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα οικονομικών ειδήσεων http://business.financialpost.com, στις 17 Απριλίου 2013.

9)      Η ανεργία στην Ελλάδα έφθασε στο ύψος ρεκόρ του 27,2% και η οικονομική ύφεση στη Νότια Ευρώπη βαθαίνει, όπως έγραψε η ενημερωτική ιστοσελίδα http://www.winnipegfreepress.com στις 28 Απριλίου 2013.

10)  Στην Ελλάδα αναπτύσσεται τραγικό φαινόμενο παιδικής πείνας, για το οποίο δημοσίευσαν ειδικό αφιέρωμα, με εκτενές ρεπορτάζ, οι «New York Times» στις 17 Απριλίου 2013.

11)  Το CNN, στις 25 Απριλίου 2013, είχε αφιέρωμα στην ανεργία στην Ελλάδα και έγραψε ότι η ανεργία μεταξύ των ατόμων κάτω των 25 ετών στη χώρα έφθασε το 59,3%.

12)  Τον Μάρτιο του 2013 οι πωλήσεις γερμανικών αυτοκινήτων ήταν μειωμένες κατά 17% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που εξέδωσε τον Απρίλιο του 2013 το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Γραφείο Αυτοκινήτων (KBA). Ειδικότερα, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα στατιστικά στοιχεία του KBA, οι πωλήσεις της  Volkswagen AG (VOW), που είναι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, μειώθηκαν κατά 21%.

13)  Τον Μάρτιο του 2013 οι πωλήσεις αυτοκινήτων της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας PSA Peugeot Citroen ήταν μειωμένες κατά 16% και της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας Renault  ήταν μειωμένες κατά 9,6%, σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που εξέδωσε τον Απρίλιο του 2013 ο Ευρωπαϊκός Σύνδεσμος Αυτοκινητοβιομηχανιών (European Automobile Manufacturer’s Association).

14)  Στην Ολλανδία το καταναλωτικό χρέος των νοικοκυριών έχει πλέον φθάσει στο 250% του διαθέσιμου εισοδήματός τους, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που δημμοσίευσε το περιοδικό «Spiegel», στις 2 Απριλίου 2013. Η δήθεν οικονομία-πρότυπο, όπως αυτοπροβαλλόταν η Ολλανδία και όπως την παρουσίαζαν οι Γερμανοί πάτρωνές της, είναι στο χείλος της κατάρρευσης, όπως έγραψε το «Spiegel» στο προαναφερθέν άρθρο του, επισημαίνοντας επιπλέον ότι, ακόμη και με μέτρα λιτότητας ύψους 46 δισ. ευρώ, η Ολλανδία δεν μπορεί να πιάσει τα όρια του χρέους που επιβάλλει η Ευρωζώνη.

15)  Η βιομηχανική παραγωγή στην Ιταλία έχει μειωθεί κατά 25% στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, ενώ η ανεργία στη χώρα έχει διπλασιαστεί φθάνοντας στο 11,7%, σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας.

16)  Παρά τη λιτότητα, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το ποσοστό του χρέους προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν στην Ιταλία σήμερα είναι περίπου 136% (ενώ σύμφωνα με ανεπίσημες εκτιμήσεις είναι περίπου 280%, δηλαδή απολύτως μη δυνάμενο να εξυπηρετηθεί).

17)  Από το 2007 μέχρι σήμερα, σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 150%, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (European Banking Authority) και του Bloomberg.

18)  Οι τραπεζικές αναλήψεις στην Κύπρο κατά τον μήνα Μάρτιο 2013 ήταν διπλάσιες από ό,τι τον Φεβρουάριο, παρ’ ότι τον μισό μήνα Μάρτιο οι κυπριακές τράπεζες ήταν κλειστές, όπως επεσήμανε η ειδησεογραφική ιστοσελίδα http://www.trunews.com στις 26 Απριλίου 2013.

19)  Στο Ηνωμένο Βασίλειο το 25% του συνόλου των τραπεζικών στοιχείων ενεργητικού βρίσκονται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που έχουν επίπεδο μόχλευσης τουλάχιστον 40 φορές μεγαλύτερο από τα ίδια κεφάλαιά τους, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Χρηματοοικονομικής Πολιτικής τής χώρας (Financial Policy Committee).

20)  Ο γερμανικός τραπεζικός γίγαντας Deutsche Bank είναι εκτεθειμένος στην αγορά παραγώγων (derivatives) σε ύψος 55 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Με άλλα λόγια έχει θέσεις στην αγορά παραγώγων –την πλέον επικίνδυνη οικονομική «μαύρη τρύπα»– ύψους 55 τρισεκατομμυρίων ευρώ, την ώρα που ολόκληρο το ετήσιο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της Γερμανίας είναι 2,7 τρισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό και μόνο αρκεί για να καταλάβουμε το πόσο διεστραμμένο και καταστροφικό είναι το ιδρυμένο οικονομικό σύστημα. Επίσης το τερατούργημα της Deutsche Bank εξηγεί και γιατί η γερμανική κυβέρνηση φώναζε όλα αυτά τα χρόνια στην ΕΚΤ να μην υπάρξει τραπεζικό ντόμινο καταρρεύσεων. Ένα τέτοιο σενάριο θα τίναζε στον αέρα συμβόλαια παραγώγων τής Deutsche Bank και τότε η Deutsche Bank, με τη σειρά της, θα κατάπινε ολόκληρη τη γερμανική οικονομία.

    Τα ανωτέρω στοιχεία δείχνουν ότι η Ευρωζώνη, ως σύστημα, βρίσκεται στα όριά της και έχει πολλές κερκόπορτες που μπορούν να οδηγήσουν στην κατάρρευσή της ή στη διάσπασή της. Είναι πάντως μέλλον βέβαιο ότι, στα επόμενα χρόνια, το σημερινό σύστημα της Ευρωζώνης δεν θα υπάρχει. Τι θα το αντικαταστήσει; Αυτό είναι το αντικείμενο των εργασιών και των διαπραγματεύσεων στα στρατηγεία των μεγάλων παικτών τού ευρωατλαντικού κόσμου. Δυστυχώς οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου και ιδίως η Ελλάδα, με την ισχνή παραγωγική βάση, στερούνται στρατηγικής και είναι δέσμιες απολύτως ετεροκαθοριζόμενων κυβερνήσεων.

Αντιευρωζωνικό κίνημα στη Γερμανία

    Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του ερχομένου Σεπτεμβρίου στη Γερμανία το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η πορεία του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία». Τόσο μέλη του αριστερού εκλογικού σώματος όσο και του επιχειρηματικού κόσμου συμπαθούν αυτό το νεοσύστατο κόμμα, στο οποίο οι δημοσκοπήσεις δίδουν υψηλά ποσοστά. Το κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» προτείνει τη διάλυση της Ευρωζώνης και εκφράζει την αυξανόμενη δυσπιστία των Γερμανών προς τον μύθο σύμφωνα με τον οποίο η ύπαρξη του ευρώ οφελεί πρωτίστως τη Γερμανία.

    Μια παλιά συνέντευξη του Χέλμουτ Κολ (Helmut Kohl), του βετεράνου πολιτικού που ήταν υπεύθυνος για τη θέσπιση του ευρώ, ξαναδημοσιεύεται στον γερμανικό Τύπο. Ο Κολ παραδέχεται ότι ποτέ δεν θα είχε κερδίσει το «ναι» σε ένα δημοψήφισμα για τη θέσπιση του ευρώ και γι’ αυτό ο ίδιος επέβαλε στη χώρα του το ευρώ χωρίς την έγκριση των πολιτών.

    Τα δύο μεγάλα κόμματα της Γερμανίας, το Χριστιανοδημοκρατικό και το Σοσιαλδημοκρατικό αρθρώνουν τη δική τους πολιτική για τη διαχείριση της επόμενης φάσης του ευρωσυστήματος, γνωρίζοντας και αυτά ότι η σημερινή Ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη. Το μεν Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας έχει ένα πολιτικό πρόγραμμα προσανατολισμένο στην Ουάσινγκτον και προτείνει τη σύσφιξη των δεσμών Γερμανίας-ΗΠΑ και την υιοθέτηση της γραμμής της Fed. Το δε Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας επιμένει στην αυτονόμηση της γερμανικής οικονομικής πολιτικής από τη Fed και στην τήρηση της σημερινής γραμμής της γερμανικής οικονομικής πολιτικής, ενώ συγχρόνως ποντάρει, στη διεθνή σκακιέρα, στη στρατηγική σύμπραξη Γερμανίας-Ρωσίας. Σε κάθε περίπτωση, επαναλαμβάνουμε, οι μεγάλοι παίκτες του ευρωατλαντικού κόσμου, ετοιμάζονται για την επόμενη ημέρα της Ευρωζώνης.