Συνεχίζουμε τη δημοσίευση απαντήσεων σε σημαντικά ερωτήματα που αφορούν το καίριο ζήτημα της "Μετάβασης στη Δραχμή" από το ομότιτλο τελευταίο βιβλίο (εκδόσεις Fotounica, 2014 )που περιέχει εβδομήντα απαντήσεις σε σχετικές ερωτήσεις, καθώς και άλλα συνοδευτικά και υποστηρικτικά κείμενα.Το βιβλίο μπορεί να το προμηθευτούν οι ενδιαφερόμενοι με αποστολή στο σπίτι (210-522800,τιμή κόστους 5 ευρώ).
4 Γιατί το ευρώ ευνοεί τη Γερμανία και όχι την Ελλάδα και τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου;
Το πρόβλημα, τονίζεται και πάλι, είναι συστημικό. Οφείλεται στις διαφορετικές οικονομικές δομές των βόρειων χωρών σε σχέση με τις αντίστοιχες του ευρωπαϊκού νότου (1).Το ευρώ είναι ένα κουστούμι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της Γερμανίας κυρίως, η οποία παράγει ολιγοπωλιακά προϊόντα (2) έντασης κεφαλαίου [3], υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας.
Τα προϊόντα αυτά, εμπεριέχουν μικρό κόστος πρώτων υλών ή εργασίας. Η παραγωγή τους στοιχίζει ελάχιστα, αλλά επειδή δεν υπάρχουν ανταγωνιστές ή υπάρχουν ελάχιστοι, η τιμή πώλησής τους ορίζεται αυθαίρετα πολύ υψηλή, με συνέπεια τα περιθώρια κέρδους να είναι τεράστια.
Ένας σύγχρονος μαγνητικός τομογράφος, π.χ. της Siemens, πωλείται πολύ ακριβά γιατί θεωρείται αναγκαία η αγορά του στη διεθνή αγορά. Και σε εξωφρενικά υψηλές τιμές πωλούνται τα ανταλλακτικά του. Επί πλέον, η συγκεκριμένη εταιρεία, όπως και άλλες πολυεθνικές, φροντίζουν να έχουν ένα «καλολαδωμένο» δίκτυο αγοραστών σε όλες τις χώρες.
Έτσι το σκληρό ευρώ, αυτό το συγκεκαλυμμένο μάρκο, ευνοεί κυρίως τη χώρα δυνάστη της Ευρώπης, η οποία σωρεύει τεράστια συναλλαγματικά πλεονάσματα και κερδοσκοπεί από τη διαφορά των spreads [4] και τα χαμηλά, μηδενικά ή και αρνητικά επιτόκια καταθέσεων και ομολόγων που συλλέγει μαζικά από όλες τις χώρες, αφού θεωρείται ασφαλής επενδυτικός προορισμός.
5. Γιατί δε μας ευνοεί το σκληρό ευρώ;
Ό κύριος προσανατολισμός της περιφερειακής ελληνικής οικονομίας στον τουρισμό και τη γεωργία, απαιτεί παραγωγική διαδικασία έντασης εργασίας. Χρειαζόμαστε δηλ. πολλά εργατικά χέρια, το κόστος των οποίων δεν μπορεί να συμπιεστεί κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο,ώστε το συνολικό κόστος παραγωγής να είναι χαμηλότερο ή ίσο με αυτό των ανταγωνιστών μας. Το δωμάτιο ενός ελληνικού ξενοδοχείου, στοιχίζει περίπου το διπλάσιο απ’ ότι ένα αντίστοιχο στην Τουρκία, στην Αίγυπτο, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία, στην Ουγγαρία.
Γι’ αυτό και η Κωνσταντινούπολη, το Κάιρο, το Βουκουρέστι, η Βουδαπέστη κλπ, πλημμυρίζουν από Έλληνες τουρίστες, αφού οι διακοπές στοιχίζουν λιγότερο από ότι στον Πόρο και αρκετά λιγότερο από ότι στην Πάρο. Την ίδια ώρα, με τη συνθήκη του Σέγκεν, δε μας επιτρέπεται, ή δεν είναι εύκολο να δεχθούμε μαζικά τουρίστες από χώρες όπως η Ρωσία η Κίνα, το Ιράν κλπ, αν και η κατάσταση στο θέμα αυτό έχει κάπως βελτιωθεί τελευταία.Λόγω του σκληρού ευρώ[5]καταστρέφεται η αγροτική μας παραγωγή.
Τα πορτοκάλια, τα λεμόνια, τα ροδάκινα, τα κεράσια οι ελιές μας πέφτουν από τα δέντρα και σαπίζουν, αφού οι εισαγωγές από τη μακρινή Αργεντινή, το Μαρόκο, την Αίγυπτο κλπ, είναι φτηνότερες. Ακόμα και ο ποιο χαμηλά αμειβόμενος εργάτης γης που αμείβεται σε ευρώ, Έλληνας ή μετανάστης, στοιχίζει πολύ πιο ακριβά από ότι σε μια ανταγωνιστική μας χώρα όπου αμείβεται σε υποτιμημένο νόμισμα. Αν ένας εργάτης γης στην Ελλάδα στοιχίζει το λιγότερο 25 ευρώ την ημέρα, στην Τουρκία στοιχίζει σε τούρκικες λίρες που αντιστοιχούν περίπου σε 10-15 ευρώ.
Το κόστος ζωής στη γειτονική χώρα είναι χαμηλότερο λόγω της υποτιμημένης τουρκικής λίρας και τα περισσότερα καταναλωτικά είδη που αγοράζει ο Τούρκος εργαζόμενος, είναι επίσης πιο φτηνά. Το γεγονός ότι η Βουλγαρία ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά όχι στην ευρωζώνη, σε συνδυασμό με τη χαμηλή φορολόγηση, έχει οδηγήσει πολλές ελληνικές εταιρείες να μεταφέρουν εκεί την έδρα τους.
Οδηγοί φορτηγών και λεωφορείων από τη Βουλγαρία, αντικαθιστούν Έλληνες συναδέλφους τους με πολύ μικρότερη αμοιβή, αφού το εκεί κόστος ζωής είναι επίσης πολύ χαμηλό. Πολλοί Έλληνες καταναλωτές στα σύνορα με την Αλβανία, τα Σκόπια, τη Βουλγαρία, την Τουρκία, επισκέπτονται σε μονοήμερα ταξίδια τις χώρες αυτές και προμηθεύονται κάθε είδους φτηνά προϊόντα και καύσιμα.
6. O Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ισχυρίστηκε ότι είναι πολύ δύσκολη τεχνικά η επιστροφή στο εθνικό μας νόμισμα, αφού μόνο για να τυπωθούν δραχμές από το Χολαργό απαιτούνται πολλοί μήνες.
Η εκτύπωση χάρτινων δραχμών, που δεν απαιτεί τίποτε άλλο παρά ένα ειδικό χαρτί, δε χρειάζεται περισσότερο από λίγες ημέρες. Το ίδιο εύκολη είναι και η παραγωγή κερμάτων. Βέβαια, στην αρχική περίοδο προσαρμογής, διάρκειας έξι μηνών, θα κυκλοφορούν και τα δύο νομίσματα, το ευρώ και η δραχμή, όπως δηλ. έγινε όταν υιοθετήθηκε το ευρώ τον Ιανουάριο του 2002. Αν ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος φτάνει στο σημείο να τρομοκρατεί τον κόσμο με τέτοια φαιδρά επιχειρήματα που τα αναπαράγουν εντεταλμένα δημοσιογραφικά παπαγαλάκια, φαίνεται ότι, δε διστάζει να αναπαράγει γελοιότητες που υποτιμούν το αξίωμά του. Ο Γκέμπελς θα ήταν προφανώς περήφανος για τους άξιους μαθητές του. «Πες, πες ψέματα, όλο και κάτι θα μείνει».
7. Που θα βρούμε συνάλλαγμα για τις αναγκαίες εισαγωγές;
Στην αρχική περίοδο της μετάβασης στη δραχμή, μπορεί να αξιοποιηθούν τα υπάρχοντα συναλλαγματικά και ρευστά διαθέσιμα της χώρας σε ξένα νομίσματα και χρυσό, για την εισαγωγή αγαθών απόλυτης πρώτης ανάγκης[6]. Στα συναλλαγματικά διαθέσιμα δεν περιλαμβάνονται οι τραπεζικές καταθέσεις που αν και συρρικνωμένες τα τελευταία χρόνια, ανέρχονται στα τέλη του 2013 σε 161 δις, γεγονός που αποτελεί μια επιπλέον ασφαλιστική δικλείδα.
Για αναγκαίες εισαγωγές, υπάρχει επίσης η δυνατότητα διακρατικών συμφωνιών ή και δανεισμού με συμφωνίες αξιοποίησης ενεργειακών ή άλλων πόρων, με διασφάλιση φυσικά των εθνικών συμφερόντων της χώρας. Οι προμήθειες ορισμένων βασικών πρώτων υλών, καυσίμων και σπάνιων φαρμάκων κλπ, μπορεί να γίνει απ’ ευθείας από την κυβέρνηση με αποκλεισμό των μεσαζόντων.
Σύντομα, θα εισρεύσει ξένο συνάλλαγμα στη χώρα από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, την αύξηση των εξαγωγών, τις εισροές κεφαλαίων, από τα ναυτιλιακά και μεταναστευτικά εμβάσματα και το τουριστικό συνάλλαγμα. Αν το 2013 με το σκληρό, το ακριβό ευρώ, είχαμε 17 εκ. τουρίστες, και τουριστικό πλεόνασμα περίπου 12 δις ευρώ, με τη νέα υποτιμημένη δραχμή, η χώρα μας θα γίνει πολύ περισσότερο ελκυστική και αναμένεται να εισρεύσουν τον πρώτο χρόνο πάνω από 23 εκ. τουρίστες που θα ξοδεύουν περισσότερα, αφού το εδώ κόστος ζωής θα είναι χαμηλότερο.
Μια μετριοπαθής προσέγγιση για το προσδοκώμενο τουριστικό συνάλλαγμα με υποτιμημένο εθνικό νόμισμα είναι της τάξης των 30 δις ευρώ, από τα οποία το μεγαλύτερο μέρος θα εισάγεται και θα φορολογείται στη χώρα και δε θα παραμένει στα χέρια των tour operators στο εξωτερικό όπως συμβαίνει σήμερα. Και γενικότερα, αν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση του success story, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πλεόνασμα συναλλάγματος. Προς τι λοιπόν όλη αυτή η ανησυχία;
[1]
Ο αμερικανός οικονομολόγος Robert Mandell κέρδισε το βραβείο Nobel το 1999 για τη συμβολή του στην ανάλυση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής κάτω από διαφορετικά συστήματα συναλλαγματικών ισοτιμιών και στην ανάλυση των άριστων περιοχών νομίσματος. Ο ίδιος υπήρξε υπέρμαχος της δημιουργίας του ευρώ αλλά προφανώς δεν είχε προβλέψει τις στρεβλώσεις που επήλθαν από την εισαγωγή ενός κοινού νομίσματος σε χώρες με διαφορετικές οικονομικές δομές, χωρίς την ύπαρξη κεντρικής εξισορροπητικής οικονομικής πολιτικής. Πιο πρόσφατα, φαίνεται να αμφιβάλλει για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος στην πράξη, λόγω του ότι δεν έχει υπάρξει η αναγκαία τραπεζική και πολιτική ένωση.
[2]
Ολιγοπώλιο είναι η αγορά εκείνη όπου υπάρχουν λίγες μόνο επιχειρήσεις του ίδιου κλάδου που παράγουν και προσφέρουν ομοειδή προϊόντα. Συχνά, οι επιχειρήσεις αυτές αν δε συνενώνονται, κάνουν υπόγειες συνεννοήσεις μεταξύ τους, με σκοπό τον αποκλεισμό άλλων επιχειρήσεων να εισέλθουν στον κλάδο και τον καθορισμό κοινών υψηλών τιμών που αποφέρουν τεράστια κέρδη.
[3]
Οι οικονομικοί κλάδοι ή οι επιχειρήσεις έντασης κεφαλαίου και κατ’ επέκτασης υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας είναι αυτοί όπου η επένδυση σε κεφάλαια, τεχνολογία και καινοτομική έρευνα είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με το κόστος εργασίας. Αντίθετα οι κλάδοι ή οι επιχειρήσεις έντασης εργασίας είναι εκείνοι όπου το κόστος εργασίας είναι σχετικά υψηλό σε σχέση με το απαιτούμενο κεφάλαιο.
[4]
Τα spreads είναι το άνοιγμα ή η διαφορά απόδοσης, μεταξύ τίτλων, όπως των ομολόγων, ενός κράτους (κράτος Α), έναντι ενός άλλου κράτους βάσης και στην προκειμένη περίπτωση της Γερμανίας (κράτος Β). Αντανακλά την αποζημίωση για έναν ομολογιούχο που θα επιλέξει να επενδύσει σε ομόλογα του κράτους Α αντί του κράτους βάσης και εκφράζεται σε μονάδες βάσης, δηλ. τη διαφορά των επιτοκίων επί τοις 100. Οι μεγάλες διαφορές των spreads σε βάρος των τίτλων της Ελλάδας και των άλλων περιφερειακών χωρών έναντι της Γερμανίας, οφείλονται στο γεγονός ότι οι καταθέτες εμπιστεύονται πολύ περισσότερο την οικονομία της Γερμανίας από τις περιφερειακές χώρες και μεταφέρουν εκεί τις καταθέσεις τους.
[5]
Ο όρος σκληρό νόμισμα χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει ότι η συναλλαγματική ισοτιμία, η αγοραστική δύναμη ενός νομίσματος είναι υπερτιμημένη σε σχέση με ένα άλλο. Αυτό σημαίνει ότι εκείνος που κατέχει και συναλλάσσεται με ένα σκληρό νόμισμα όπως κυρίως το ευρώ και το ελβετικό φράγκο και κατά δεύτερο λόγο το δολάριο και το γιεν, είναι σε θέση να αγοράζει φτηνά προϊόντα και υπηρεσίες άλλων χωρών σε σχέση με το επίπεδο ζωής στη χώρα του. Η ύπαρξη σκληρού νομίσματος δυσχεραίνει τις εξαγωγές και διευκολύνει τις εισαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών. Το αντίθετο ισχύει με το λεγόμενο μαλακό νόμισμα που είναι υποτιμημένο σε σχέση με το σκληρό. Οι διεθνείς συναλλαγματικές ισοτιμίες ρυθμίζονται από την προσφορά και ζήτηση εξαγόμενων και εισαγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Στην πράξη όμως, σημαντικό ρόλο έχουν οι πολιτικές που ακολουθούνται από τις κεντρικές τράπεζες των διαφόρων χωρών που με ποικίλα μέσα και κυρίως με την προσφορά ή απόσυρση συναλλάγματος ρυθμίζουν τεχνικά τις ισοτιμίες των νομισμάτων τους. Η Κίνα διατηρώντας υπερβολικά χαμηλή την ισοτιμία του γουάν, παρ’ όλες τις εκκλήσεις και διαμαρτυρίες των δυτικών, έχει εισβάλει ορμητικά στις διεθνείς αγορές και σήμερα τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα ξεπερνούν τα 3,5 τρις δολάρια.
[6]
Από την είσοδο της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ, τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), περιλαμβάνουν μόνο τον νομισματικό χρυσό, τη συναλλαγματική θέση στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντιθέτως, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε ξένο νόμισμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ και τη συμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου