27 Αυγ 2016

Προοπτικές της αγοράς της εργασίας και των επαγγελμάτων σήμερα


Η μακροχρόνια οικονομική κρίση έχει οδηγήσει τα επίπεδα της ανεργίας στη χώρα μας σε δραματικά επίπεδα της τάξης του 25-26% και άνω του 60%, για του νέους, με συνακόλουθα αδιέξοδα για τις επαγγελματικές προοπτικές. Η κατάρρευση του κλάδου των κατασκευών, της ατμομηχανής της ελληνικής οικονομίας, έχει πλήξει επαγγέλματα με υψηλή ζήτηση στο παρελθόν όπως, οι αρχιτέκτονες, οι πολιτικοί μηχανικοί, οι γραφίστες, διακοσμητές, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, κλπ. Απόφοιτοι Πανεπιστημίων ιδιαίτερα από θεωρητικές σπουδές, αναζητούν απασχόληση ακόμα και ως πωλητές ή σερβιτόροι συχνά χωρίς αποτέλεσμα, γι’ αυτό και δραπετεύουν μαζικά στο εξωτερικό. Το ίδιο κάνουν και απόφοιτοι ιατρικών και άλλων σχολών με υψηλά επίπεδα σπουδών. Τα τελευταία χρόνια έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό περίπου μισό εκατομμύριο Έλληνες πολίτες, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι νέοι. Η συγκριτική διαφορά με τα δύο προηγούμενα κύματα μετανάστευσης, αυτό των αρχών του 20ου αιώνα και αυτό της μεταπολεμικής περιόδου, είναι ότι, σε αντίθεση με το σήμερα, τότε υπήρχε υψηλή γεννητικότητα της Ελληνίδας μητέρας, γεγονός που υποκαθιστούσε την απώλεια νέων εργαζομένων για τη χώρα και διατηρούσε τη δημογραφική ισορροπία του πληθυσμού. Επιπλέον σε αντίθεση με τις εποχές εκείνες, η σημερινή μεταναστευτική
έξοδος αφορά άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο για τους οποίους έχουν δαπανηθεί σημαντικά ποσά από τη χώρα. Ο ανθρώπινος πλούτος που χάνεται στο εξωτερικό είναι ανυπολόγιστος.

Ανεξάρτητα από όλα αυτά και παρ’ όλες τις γκρίζες σημερινές μέρες, υπάρχουν πάντα δυνατότητες απασχόλησης και στην Ελλάδα και για το σκοπό αυτό, συμβουλεύουμε τα νέα παιδιά να μην εγκαταλείπουν την ελπίδα και τη χώρα μας. Στην περίπτωση που επιλέξουν το δρόμο της ξενιτιάς, θα πρέπει να έχουν πάντα το βλέμμα εδώ για την επιστροφή τους στο μέλλον. Σύμφωνα με τις κυλιόμενες έρευνες απασχόλησης που διενεργούμε στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια στη βάση της επιστημονικής μεθοδολογίας του ισοζυγίου της ζήτησης και προσφορά επαγγελμάτων, οι τρέχουσες προοπτικές απασχόλησης έχουν πολύ συνοπτικά ως έξής.

Θετικές προοπτικές απασχόλησης για λογιστές, πληροφορικούς, μηχανολόγους

Τα επαγγέλματα της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, του διαδικτύου, εμφανίζουν πολυδιάστατες ευκαιρίες εργασίας, πάντα με θετικές άμεσες και μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές. Ο ευρύτερος κλάδος των οικονομικών επαγγελμάτων για στελέχη επιχειρήσεων, γραμματείς, υπάλληλους γραφείων κάθε κατηγορίας, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα απορροφητικότητας[1]. Εξαίρεση αποτελούν οι ορκωτοί ελεγκτές, οι φοροτεχνικοί, οι λογιστές και κατά δεύτερο λόγο, οι  έμπειροι πωλητές, ιδιαίτερα σε προϊόντα σύγχρονης τεχνολογίας, και τηλεπικοινωνιών. Ιδιαίτερα αρνητική είναι η κατάσταση στον τραπεζικό και ασφαλιστικό κλάδο. Σχετικά καλύτερες ευκαιρίες  έχουν οι απόφοιτοι οικονομικών επιστημών όταν συνδυάζουν γνώσεις πληροφορικής, διαδικτύου, καινοτομικών δραστηριοτήτων και σύγχρονων αγροτικών καλλιεργειών. Οι οικονομολόγοι ενέργειας, έχουν αρκετές προοπτικές εργασίας. Στις ευρωπαϊκές και στις αραβικές χώρες του κόλπου, στρέφονται πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, τεχνίτες κατασκευών, κλπ.

Η κατάσταση για τους μηχανολόγους-μηχανικούς, εμφανίζεται σχετικά ικανοποιητική, όπως και για τους γεωλόγους, μηχανολόγους μεταλλείων και ορυκτών πόρων,  τους χημικούς μηχανικούς, τεχνολόγους φυσικού αερίου, μηχανικούς ενέργειας. Τα  «πράσινα επαγγέλματα», μηχανικοί και οικονομολόγοι περιβάλλοντος, δασολόγοι, κλπ., δεν παρουσιάζονται σοβαρές διέξοδοι όπως υποστηρίζεται.  Ευκαιρίες εργασίας υπάρχουν για  ξυλουργούς, επιπλοποιούς, ναυπηγοξυλουργούς, όπου όμως οι περισσότεροι νέοι αρνούνται να απασχοληθούν. Θέσεις προσωρινής απασχόλησης υφίστανται για το δύσκολο και επικίνδυνο επάγγελμα των διανομέων φαγητού και εμπορευμάτων, όπως και για τους παρκαδόρους. Η οικονομική κρίση και η μαζική έλευση μεταναστών, έχει πλήξει ακόμα και βοηθητικά επαγγέλματα όπως  οι οικιακοί βοηθοί, οι καθαριστές, οι baby-siters και κατά δεύτερο λόγο οι κομμωτές, ένα επάγγελμα με μεγάλο αριθμό απασχολούμενων.

Η ισχυρή προοπτική του τουρισμού

Ο τουρισμός, αποτελεί τον ισχυρότερο κλάδο της ελληνικής οικονομίας με το πλεονέκτημα ότι απορροφά μεγάλο αριθμό εργαζομένων, είναι δηλ. «έντασης εργασίας»., αλλά και το μειονέκτημα ότι μεγάλο μέρος του αφορά εξαμηνιαία απασχόληση. Ευκαιρίες απασχόλησης υπάρχουν ειδικότερα για άτομα με γνώσεις και δεξιότητες δημοσίων σχέσεων. Στον επισιτισμό,  πολύ θετική παραμένει η εικόνα για τους ζαχαροπλάστες, τους μάγειρες, τους παραγωγούς  έτοιμου φαγητού.

Δραματική η κατάσταση για γιατρούς, και δικηγόρους

Χειροτερεύει η κατάσταση για τους γιατρούς και τους οδοντίατρους.  Οι περισσότερες ιατρικές ειδικότητες είναι απελπιστικά κορεσμένες, με μικρές  εξαιρέσεις,  τους ψυχίατρους, πλαστικούς χειρούργους, ακτινοθεραπευτές. Πάντοτε βέβαια θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για υψηλού επιπέδου γιατρούς όλων των ειδικοτήτων που έχουν τις ικανότητες και τη θέληση να ακολουθήσουν το απαιτητικό αυτό επάγγελμα. Πολλοί Έλληνες νέοι γιατροί αναζητούν σήμερα εργασία στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία. Απελπιστική είναι η κατάσταση για τους οδοντίατρους χωρίς οικογενειακή παράδοση στον κλάδο. Αντίθετα, σχετικά καλύτερη είναι η εικόνα για συμπληρωματικά επαγγέλματα της υγείας και πρόνοιας, όπως νοσηλευτές, βοηθοί ακτινολόγοι, τεχνικοί ιατρικών μηχανημάτων και εργαστηρίων, αισθητικοί, κοινωνικοί λειτουργοί, κλπ. Οι φυσιοθεραπευτές βρίσκουν δυσκολίες απασχόλησης εξ’ αιτίας του ανταγωνισμού από μετανάστες από τη Ρωσία και τη Γεωργία. Οι ευκαιρίες εργασίας των ψυχολόγων, έχουν συρρικνωθεί σημαντικά, αν και με κατάλληλη μετεκπαίδευση, μπορούν να βρουν διεξόδους κυρίως στη διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού και στη συμβουλευτική εργασίας και σταδιοδρομίας. Οριακά αρνητική είναι η κατάσταση για  τους διατροφολόγους και τους διαιτολόγους. Και πολύ  αρνητική για τους χημικούς, τους βιολόγους, τους φαρμακοποιούς, οι οποίοι όμως, έχουν αρκετές επαγγελματικές διεξόδους σε άλλους τομείς, όπως των ιατρικών εργαστηρίων και των ιατρικών επισκεπτών ή και ευρύτερα.
Δικηγόροι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι στο κόκκινο

Η αγορά εργασίας των δικηγόρων που ασκούν κλασική δικηγορία στα δικαστήρια, είναι δραματικά κορεσμένη και χειροτερεύσει συνεχώς. Σχετικά καλύτερη είναι η κατάσταση για εξειδικευμένους δικηγόρους στις νέες τεχνολογίες και στην οικονομία, ενώ πάντα θα υπάρχουν θέσεις εργασίας για ικανούς, επίμονους δικηγόρους με σύγχρονες γνώσεις, επικοινωνιακές δεξιότητες και οικογενειακή ή φιλική υποστήριξη. Για όλα τα επαγγέλματα των καλών τεχνών η κατάσταση χειροτερεύει περισσότερο. Πολλοί καλλιτέχνες απασχολούνται με ελάχιστη ή και μηδενική αμοιβή, ασκώντας  και άλλες περιστασιακές ενασχολήσεις. Ιδιαίτερα αρνητική είναι η εικόνα για τους ηθοποιούς και λίγο καλύτερη κυρίως σε περιστασιακές εργασίες για τους μουσικούς και τους χορευτές, Οι δημοσιογράφοι έχουν πληγεί πιο πολύ από όλα τα επαγγέλματα. Εδώ, οι θέσεις εργασίας εξαφανίζονται μαζικά και πολλά νέα παιδιά υποαπασχολούνται  με ανύπαρκτες ή γλισχρες αμοιβές και απαράδεκτες συνθήκες εργασίας. Η κρίση έχει πλήξει επίσης και τον κλάδο της διαφήμισης.

Αδιέξοδα στην εκπαίδευση με μικρές αχτίδες αισιοδοξίας

Στη εκπαίδευση, η γενικότερη εικόνα είναι επίσης αρνητική. Η πληθώρα των αποφοίτων νηπιαγωγών, δασκάλων και καθηγητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, δεν επιτρέπουν ελπίδες απορρόφησης στον ευρύτερο κλάδο. Αυτό αφορά και τη μέχρι πρόσφατα θετική κατάσταση στους δασκάλους. Οι μαθηματικοί και οι φυσικοί,  βρίσκουν διεξόδους σε ιδιαίτερα μαθήματα, στην πληροφορική, στην έρευνα, στη  διοίκηση επιχειρήσεων. Οι γυμναστές και άτομα με καλή φυσική κατάσταση, μπορούν να αναζητήσουν εργασία σε ιδιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας και φύλαξης όπου εμφανίζεται αυξημένη ζήτηση, λόγω της κατακόρυφης αύξησης της εγκληματικότητας. Οι απόφοιτοι θεωρητικών σπουδών (φιλοσοφία, φιλολογία, θεολογία, ιστορία, αρχαιολογία, λαογραφία, γεωγραφία, εθνολογία, ανθρωπολογία, κλπ), έχουν ανύπαρκτες προοπτικές, αλλά μπορούν πιο εύκολα απ’ ότι οι ομόλογοί τους σε στενές, τεχνοκρατικές και κορεσμένες ειδικότητες ( γιατροί, οδοντίατροι, μηχανολόγοι, κλπ.), να μεταστραφούν, με κατάλληλη μετεκπαίδευση,  σε άλλα επαγγέλματα όπως αυτά των δημοσίων σχέσεων, του τουρισμού, της διοίκησης επιχειρήσεων, ακόμα και της πληροφορικής. Σε μεγαλύτερο βαθμό, αυτό ισχύει για τους απόφοιτους πολιτικών επιστημών και κοινωνιολογίας, εφ΄ όσον μετεκπαιδευτούν στην οικονομία και τις τεχνολογίες.

Επιστροφή στη γη και στη θάλασσα

Οι εμποροπλοίαρχοι, οι μηχανικοί και τα στελέχη του εμπορικού ναυτικού, είναι από τα λίγα επαγγέλματα που εμφανίζουν σχεδόν βέβαιη απορροφητικότητα  σήμερα. Οι μεταφορές και τα logistics παρουσιάζουν ικανοποιητική εικόνα και ειδικότερα όσον αφορά τους επαγγελματίες οδηγούς,  χειριστές βαρέων οχημάτων και κλαρκ, κλπ. Οριακά πτωτική είναι η απορροφητικότητα των πιλότων και των ιπτάμενων φροντιστών. Στη γεωργία παρουσιάζονται ιδιαίτερα ανοικτοί ορίζοντες για γεωπόνους, τεχνολόγους, γεωργίας και ιχθυοκαλλιεργειών, για όσους ασχοληθούν σοβαρά με σύγχρονες και εναλλακτικές καλλιέργειες, με την κτηνοτροφία, την παραγωγή οικολογικών και ανταγωνιστικών διεθνώς αγροτικών προϊόντων και τροφίμων. Ιδιαίτερα θετικές είναι οι προοπτικές για τους κτηνίατρους. Η επιστροφή στη γη και στη θάλασσα, η αποαστικοποίηση του πληθυσμού στη σημερινή εποχή που έχουν σμικρυνθεί οι αποστάσεις, προβάλλουν ως η περισσότερο πληθωρική εργασιακή διέξοδος  σήμερα.

Το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν

Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων αλλαγών, ένας εργαζόμενος είναι πολύ πιθανό να αλλάξει πολλά  επαγγέλματα στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Σήμερα υπάρχουν πολλά και διαφορετικά επαγγέλματα που ταιριάζουν στον καθένα. Αν ένας νέος ή νέα για κάποιους λόγους δεν είναι δυνατό να ακολουθήσει ένα επάγγελμα που του αρέσει περισσότερο, μπορεί να διαλέξει ένα άλλο, αποφεύγοντας οπωσδήποτε εκείνα που δεν του ταιριάζουν. Γι’ αυτό, πρέπει να είναι ανοικτός σε διάφορα επαγγέλματα   συνυπολογίζοντας τη βαρύτητα ειδικών παραγόντων όπως  :

α) ενδιαφέροντα, κλίσεις,προτιμήσεις
β) ατομικές  επιδόσεις και θέληση,
γ)  οικογενειακή και  οικονομική  κατάσταση,
δ)  προοπτικές των επαγγελμάτων[2]

Όσο υψηλότερες είναι οι επιδόσεις και η θέλησή του, τόσο μεγαλύτερο μπορεί να είναι το «ρίσκο» της επιλογής επαγγελμάτων με αρνητικές προοπτικές στην αγορά εργασίας, ή για όσα δε συνυπολογίζεται η οικογενειακή υποστήριξη. Σε όλα τα επαγγέλματα μέσης και υψηλής εργασιακής ιεραρχίας, απαραίτητη είναι η γνώση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, της αγγλικής γλώσσας, καθώς και η διαρκής ανανέωση των γενικών και ειδικών γνώσεων και εμπειριών. Και βέβαια, ολοκληρωμένος άνθρωπος και επαγγελματίας, είναι εκείνος που έχει πνευματικές ανησυχίες και ευαισθησίες, εμμένει σε αρχές και αξίες, αναζητά τη γνώση, ενεργεί με εντιμότητα και αποτελεσματικότητα για το δικό του αλλά και για το γενικότερο καλό.

Οι νέοι μας σήμερα, πρέπει να εξετάσουν σοβαρά την επιστροφή τους στην περιφέρεια. να μάθουν να παίρνουν πρωτοβουλίες, να αναζητούν την καινοτομία και τη διαφορετικότητα, να μη φοβούνται τη σκληρή δουλειά, να ψάχνουν, να ψάχνονται και να μαθαίνουν σε όλη τη διάρκεια του επαγγελματικού τους ταξιδιού. Να δεχτούν ότι η εποχή των διεξόδων στο δημόσιο έχει τελειώσει, να χτίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τον εαυτό τους και τη χώρα. Να έχουν υπομονή και επιμονή, να αρχίζουν από τα χαμηλά για να φτάσουν στα ψηλά. Να  συνταιριάζουν τις προσωπικές τους κλίσεις, δεξιότητες και ταλέντα με επαγγέλματα του μέλλοντος, προσφεύγοντας σε έγκυρες συμβουλές επαγγελματικού προσανατολισμού,στοχεύοντας θετικά στο αύριο. Γιατί το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν και μάχονται γι’ αυτό.









Επιλογή επαγγελμάτων με θετικές προοπτικές[3]

Πληροφορικός, Πληροφορικός-Οικονομολόγος,
Πληροφορικός-Μηχανικός, Πληροφορικός-Τηλεπικοινωνιών, Πληροφορικός διαδικτύου, Τηλεπληροφορικός, Πληροφορικός ψηφιακής εικόνας,
Οικονομολόγος, Οικονομολόγος διοίκησης ή πωλήσεων, Φοροτεχνικός, Στέλεχος τουριστικών επιχειρήσεων, Στέλεχος δημοσίων σχέσεων, Πωλητής, Ξεναγός, Εμποροπλοίαρχος,  Μηχανικός εμπορικού ναυτικού,
Μηχανολόγος-Μηχανικός, Γεωλόγος,  Μεταλλειολόγος Τεχνολόγος τροφίμων, Ελεγκτής ποιότητας, Τεχνολόγος μουσικών οργάνων, Μηχανικός ενέργειας, Τεχνικός φυσικού αερίου, Τεχνολόγος-Ακτινολόγος, Τεχνολόγος ιατρικών μηχανημάτων, Δάσκαλος, Κοινωνικός Λειτουργός, Ειδικός για ΑΜΕΑ,  Νοσηλευτής, Βοηθός νοσοκόμος, Αισθητικός, Λογοθεραπευτής, Φυσιοθεραπευτής, Ιατρικός επισκέπτης, Γεωπόνος, Τεχνολόγος- Ζωοτεχνικός, Κτηνίατρος, Ιχθυολόγος, Ποτοποιός, Οινολόγος, Μάγειρας, Ζαχαροπλάστης, Κομμωτής, Επιπλοποιός, Ξυλουργός, Καραβομαραγκός, Ηλεκτρολόγος, Ηλεκτροτεχνίτης, Ψυκτικός, Αλουμινάς, Υδραυλικός, Σοβατζής, Πλακάς, Μαρμαράς, Ιδιωτικός αστυνομικός ασφαλείας, Κηπουρός, Επαγγελματίας οδηγός, Χειριστής βαρέων οχημάτων και κλάρκ,  Παρκαδόρος, Διανομέας εμπορευμάτων και έτοιμου φαγητού, Φορτοεκφορτωτής, Οικιακός βοηθός.

Επιλογή επαγγελμάτων με αρνητικές προοπτικές

Πολιτικός Μηχανικός, Αρχιτέκτονας-Μηχανικός,
Γιατρός, Οδοντίατρος, Φαρμακοποιός, Βιολόγος, Χημικός, Γενετιστής,
Χρηματιστής, Ασφαλιστής, Τραπεζικός υπάλληλος, Πιλότος, Ιπτάμενος φροντιστής, Διαιτολόγος, Αστρονόμος, Σεισμολόγος,
Τεχνολόγος, Κλωστοϋφαντουργός, Αεροναυπηγός,
Δικηγόρος, Δημοσιογράφος, Ψυχολόγος, Πολιτικός Επιστήμονας, Κοινωνιολόγος, Δάσκαλος, Εκπαιδευτικός, Φιλόλογος, Θεολόγος, Ιστορικός, Αρχαιολόγος, Γεωγράφος, Λαογράφος, Ανθρωπολόγος, Διεθνολόγος, Μαθηματικός, Φυσικός, Γυμναστής, Νηπιαγωγός, Ηθοποιός, Μουσικός, Σκηνοθέτης, Χορευτής,  Θεατρολόγος, Γραφίστας, Διακοσμητής, Ενδυματολόγος, Εικονολήπτης, Ηχολήπτης, Παραγωγός ραδιοφώνου, Μακιγιέρ.





[1] Τα στοιχεία που παρουσιάζονται εδώ προέρχονται από την ετήσια κυλιόμενη έρευνα των προοπτικών της αγοράς εργασίας από την επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Πειραιώς υπό τον καθηγητή Θεόδωρο Κατσανέβα που διενεργείται με συγκεκριμένη επιστημονική μεθοδολογία.  Βλ. «Επαγγέλματα του μέλλοντος και του παρελθόντος. Πατάκης, 2007», www.unipi.gr/katsanevas, www.careergatest.com, www.theodore-katsanevas.blogspot.com.
[2] Βλ. Ο χρυσός κανόνας για τις επιλογές επαγγελμάτων. Σύγχρονος επαγγελματικός προσανατολισμός.Πατάκης 2009
[3] Οι προοπτικές αφορούν μεσομακροπρόθεσμες προβλέψεις για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Με μπλε χρώμα σηματοδοτούνται τα επαγγέλματα που η πορεία τους εμφανίζει μερική βελτίωση κατά την τρέχουσα περίοδο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν και με κόκκινο τα επαγγέλματα για τα οποία η κατάσταση χειροτερεύει. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου