Με την
Καβάλα, την όμορφη αυτή πόλη του βορρά με συνδέουν προσωπικοί δεσμοί. Πολύ
μικρός εκεί έχω ζήσει δύο χρόνια μιας αξέχαστης και ανέμελης μαθητικής ζωής
στην 4η και 5η δημοτικού, όταν ο αεροπόρος πατέρας μου μετατέθηκε στην Καβάλα
απο την Αλεξανδρούπολη ως διοικητής του αεροδρομίου και διευθυντής της Τ.Α.Ε.,
προδρόμου της Ολυμπιακής Αεροπορίας. Πριν απο λίγες μέρες μέσω του
διαδικτύου
είδα ένα απόσπασμα απο την εφημερίδα Πρωίνή της Καβάλας όπου
δημοσιεύτηκε η φωτογραφία που παραθέτω εδώ με την ακόλουθη λεζάντα
:
"Στη
φωτογραφία από την τελετή των αποκαλυπτηρίων του αγάλματος την 28η Οκτωβρίου
του 1986, ο Λευτέρης Αθανασιάδης (δήμαρχος Καβάλας), ο Γιάννης Βύζικας
(πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Καβάλας), ο Γιώργος Πέγιος και ο Θόδωρος
Κατσανέβας (διοικητής του ΙΚΑ)."
Η
φωτογραφία προέρχεται από τα εγκαίνια της πλατείας των καπνεργατών με το άγαλμα
για τον καπνεργάτη και συνοδεύει άρθρο του Θεόδωρου Θεοδωρίδη στην εφημερίδα Πρωινή που αναφέρεται στον ηρωικό αγωνιστή καπνεργάτη Γεώργιο Πέγιο. Έψαξα περισσότερο το
θέμα και διάβασα με λύπη μου ότι λίγες μέρες πριν, στις 21 Απριλίου 2020, έφυγε
από την ζωή η Ευθυμία Πέγιου, ιστορικός και συγγραφέας, κόρη του Γ. Πέγιου.
Είχα βρεθεί με την σπουδαία αυτή γυναίκα στα τέλη του 1983, αφού είχα διαβάσει ένα
ρεπορτάζ του Νίκου Κακαουνάκη στο στο Βήμα για τον συνδικαλιστή πατέρα της
Γιώργο Πέγιο. Η Ευθυμία μου έδωσε κάποια χειρόγραφα που είχε γράψει μαζί με τον
πατέρα της «ξεφυλλίζοντας σελίδες από το βιβλίο της μνήμης του Γιώργου Πέγιου
για τους αγώνες στο καπνεργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της Καβάλας» όπως
αναφέρω στον πρόλογό μου που έγραψα λίγο αργότερα για το βιβλίο.
Το εξώφυλλο του βιβλίου του Γ. Πέγιου που εκδόθηκε από τον ΟΑΕΔ το 1984
Τα
χειρόγραφα τα διάβασα μέσα σε δυο μέρες και γοητεύτηκα από το περιεχόμενο του
κειμένου, την ακατέργαστη μυθιστορηματική δομή και τη ζωντανή γραφή. Αμέσως το
προώθησα για να εκδοθεί από τον ΟΑΕΔ με επιμέλεια του λόγιου συνεργάτη μου και
διευθυντή του ΟΑΕΔ, του αείμνηστου Χρήστου Κωνσταντινόπουλου, με τον τίτλο
"Από την ιστορία του συνδιακαλιστικού κινήματος της Καβάλας 1922-53". Το βιβλίο εκδόθηκε το
1984 στη σειρά των πολλών εκδόσεων που
κάναμε την εποχή εκείνη στον ΟΑΕΔ, με θέματα την απασχόληση,τις εργασιακές
σχέσεις, το συνδικαλιστικό κίνημα κλπ.
Για το
βιβλίο έγραψα έναν τρισέλιδο δικό μου πρόλογο και τότε, ο υπερδραστήριος και σπουδαίος Δήμαρχος της πόλης αείμνηστος
Λευτέρης Αθανασιαδης, μου πρότεινε να βοηθήσω για να ανεγερθεί ένα μνημείο για
τον καπνεργάτη στην κεντρική πλατεία της πόλης, την από τότε αποκαλούμενη
Πλατεία Καπνεργατών, όπως και έγινε. Έτσι εξηγείτε και η παρουσία μου στην εξέδρα
στα εγκαίνια της πλατείας το 1986.
Στο
μεταξύ ήρθα επανειλημμένα στην Καβάλα και συναντήθηκα με την Ευθυμία
και τον Γιώργο Πέγιο, ο οποίος ήταν ο ίδιος ένα ζωντανό μνημείο της
ιστορίας της πόλης. Σοφός, λόγιος,περήφανος, γλυκύτατος όπως και η κόρη του Ευθυμία,
αναπολούσε με ενάργεια, αμεσότητα και γλαφυρότητα την ιστορική διαδρομή των
αγώνων των καπνεργατών αλλά και της πόλης της Καβάλας.
Από
τότε και στο μεταξύ διάστημα είχα αρκετά συχνή επικοινωνία μαζί του, όπως και
με την Ευθυμία,μέχρι που χαθήκαμε. Και τώρα που η Ευθυμία έφυγε για τις
γειτονιές των Αγγέλων όπως ανέφερε στην εξόδιο ακολουθία ο σημερινός Δήμαρχος
Θόδωρος Μουριάδης,σκέφτηκα να κάνω και εγώ αυτή την τιμητική σπονδή στον Γιώργο
Πέγιο, την κόρη του Ευθυμία, τους καπνεργάτες και την όμορφη Καβάλα της
πρώϊμης νιότης μου.
Στην
αγαπημένη αυτή πόλη των παιδικών μου χρόνων, πολύ αργότερα βρέθηκα πολλές
φορές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 συνόδευσα τον Πρωθυπουργό και πεθερό μου Ανδρέα Παπανδρεόυ σε επίσημη επίσκεψη στην πόλη. Ο μεγάλος Καβαλιώτης συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός περιγράφει με γλαφυρότητα στο βιβλίο του "Κ" το περιστατικό με κάποιους σκληρούς πρασινοφρουρούς που δεν τον άφηναν να μπει στο αεροπλάνο και την παρέμβασή μου όταν τους ανάγκασα να φύγουν τρέχοντας ! Τον Ανδρέα Παπανδρεόυ τον υποδέχτηκαν στο αεροδρόμιο χιλιάδες κόσμου αλλά και προσωπικοί φίλοι
μου και εκλεκτοί συνεργάτες του πατέρα μου.
Ο Κώστας Κατσανέβας όπως τον
αποκαλούσαν όλοι, ήταν από τους πρώτους πιλότους της πολεμικής μας αεροπορίας,ταγμένος
στο πλευρό των δημοκρατικών αξιωματικών, αλλά αγαπητός από όλους τους αεροπόρους
της γενιάς του. Οι πιλότοι των αεροπλάνων Ντακότα με τα οποία ταξίδευα μικρός, με
έπαιρναν αγκαλιά στο πιλοτήριο και μου έδειχναν δήθεν πως να οδηγώ το αεροπλάνο.
Την ίδια εκτίμηση και αγάπη ένιωσα ότι είχε ο πατέρας μου και από τους ανθρώπους της Καβάλας της
εποχής εκείνης. Το ίδιο ίσχυε και για τη μητέρα μου Μαρίκα Σουρμελή Κατσανέβα,
δικηγόρο, Γενική Γραματέα της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων, η οποία υπερασπιζόταν
στα δικαστήρια ανήλικους χωρίς φυσικά να αμείβεται.
Η σχέση
μου με την Καβάλα συνεχίστηκε χωρίς φυσικά να έχω κανένα προσωπικό συμφέρον,
εκτός από τις όμορφες παιδικές μου αναμνήσεις και τη ζεστασιά των ανθρώπων της
πόλης, μεταξύ των οποίων, εκτός από τον Δήμαρχο, και οι βουλευτές Γιάννης
Τσακλίδης, Ηλίας, Παπαδόπουλος, Δημοσθένης Δημοσθενόπουλος, ο αείμνηστος Κώστας
Τζήμας και πολλοί άλλοι. Οι Καβαλιώτες φίλοι μου Κώστας Τσίγκας του Alpha Media
Group και της Νέας Εγνατίας και Γιάννης Βύζικας, τ. πρόεδρος του Εργατικού
Κέντρου, μου θύμισαν δράσεις μου για την πόλη που τις είχα ξεχάσει. Μεταξύ
άλλων,το νέο κτίριο του ΟΑΕΔ όπου στεγάστηκαν οι σχολές μαθητείας κλπ., η δωρεά
στον Δήμο οικοπέδου του ΟΑΕΔ όπου στεγάστηκε το ΚΑΠΗ και το Κέντρο Μάνας και
Παιδιού με χρηματοδότηση του ΟΑΕΔ, η ανακαίνιση και ενίσχυση του ΙΚΑ
και ειδικότερα του Κέντρου Υγείας, η συμβολή για τη δημιουργία του
Μουσείου καπνού, η μεσολάβηση για εκπαίδευση καπνεργατριών όπως και για την
αγορά από το Υπουργείου Πολιτισμού του μεγάλου κτιρίου πίσω από την πλατεία
κλπ.
Ακολουθεί
το άρθρο το Θ. Θεοδωρίδη, το οποίο δεν κάνει καμιά απολύτως αναφορά στην ταπεινότητά
μου. Ο αρθρογράφος αντιπαρέρχεται τον εκδότη του βιβλίου που είναι ο ΟΑΕΔ και τον
τρισέλιδο πρόλογό μου και δεν αναρωτιέται πως έτυχε να βρεθώ στα εγκαίνια
της πλατείας στον εξώστη, δίπλα στο τιμώμενο πρόσωπο,στον Δήμαρχο και τον Γιάννη
Βύζικα και στο άγαλμα για τους καπνεργάτες. Το τελευταίο φιλοτέχνησε, αν
θυμάμαι καλά, ο σπουδαίος γλύπτης Κλουβάτος, με χρηματοδότηση όπως και για την όλη
διαμόρφωση της πλατείας από τον ΟΑΕΔ της εποχής εκείνης, όπου είχα την τιμή να
είμαι επικεφαλής, πριν μεταφερθώ στο ΙΚΑ το 1985. Αλλά όπως "δεν
είθιστε", για ότι έργο κάναμε τότε και ήταν πολλά, δεν βάζαμε την κλασσική
ταμπέλα "Εγκαινιάστηκε από τον..........". Άλλες
εποχές και άλλα ήθη. Ποιο κάτω παραθέτω το άρθρο του Θ. Θεοδωρίδη.
Θ.Κ.
Θόδωρος Θεοδωρίδης (24 Απριλίου 2020, 11:32)
Ο Γεώργιος Πέγιος υπήρξε καπνεργάτης, συνδικαλιστής και αγωνιστής της Αριστεράς. Πρωτοστάτησε στις μεγάλες κινητοποιήσεις των καπνεργατών στην Καβάλα το 1933 οι οποίες πνίγηκαν στο αίμα, αλλά και αργότερα ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή των εργατικών και κοινωνικών αγώνων. Η δράση του αυτή του στοίχισε αρκετά χρόνια φυλακής και εξορίας.Οι νεότεροι οφείλουν να μελετούν την ιστορία και να μη θεωρούν αυτονόητη την ελευθερία που απολαμβάνουμε τα τελευταία 45 χρόνια.
Όταν την δεκαετία του 1950, ο Γεώργιος Πέγιος επέστρεψε στην Καβάλα από την εξορία, λόγω της δράσης του αλλά και της ένταξής του στον ιδεολογικό και πολιτικό χώρο της Αριστεράς, δεν μπορούσε να βρει δουλειά και να ζήσει την οικογένειά του. Αναγκάστηκε να πάρει ένα πανεράκι και να πουλάει αυγά καθισμένος μπροστά στο φούρνο του Καράογλου, στην οδό Ομονοίας εκεί που βρίσκεται σήμερα το καφεκοπτείο Αποστολίδη.
Κάθε μεσημέρι, η κόρη του Ευθυμία, του έφερνε ένα κατσαρολάκι με το ταπεινό φαγητό του και καθόταν δίπλα του σε ένα μικρό πτυσσόμενο καρεκλάκι, για να του κάνει παρέα και να τον αντικαθιστά στη «δουλειά» όση ώρα εκείνος έτρωγε αγχωμένος το φαγητό του.
Έτσι επιβίωσε η οικογένεια Πέγιου, όπως και χιλιάδες άλλες οικογένειες στην Καβάλα και στην Ελλάδα.
Μετά τη δικτατορία ο Γεώργιος Πέγιος δικαιώθηκε και για τους αγώνες του αλλά και για την αξιοπρέπειά του. Στο πρόσωπό του τιμήθηκαν οι αγώνες των καπνεργατών και το καπνεργατικό κίνημα με το στήσιμο του αγάλματος του Καπνεργάτη στην πλατεία που εξ αυτού του λόγου πήρε και το όνομά της (πλατεία Καπνεργάτη).
Στη φωτογραφία από την τελετή των αποκαλυπτηρίων του αγάλματος την 28η Οκτωβρίου του 1986, ο Λευτέρης Αθανασιάδης (δήμαρχος Καβάλας), ο Γιάννης Βύζικας (πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Καβάλας), ο Γιώργος Πέγιος και ο Θόδωρος Κατσανέβας (διοικητής του ΙΚΑ).
..............................................................................
Ο επικήδειος
λόγος του Δημάρχου Καβάλας Θόδωρου Μουριάδη στην εξόδιο ακολουθία της
συγγραφέως και ιστορικής ερευνήτριας Ευθυμίας Πέγιου
Την
Τρίτη 21 Απριλίου 2020 έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 88 ετών, η πρώτη γυναίκα
πρόεδρος της Θρακικής Εστίας Καβάλας, συγγραφέας και ιστορική ερευνήτρια
Ευθυμία Πέγιου.Είχε γεννηθεί τον Μάρτιο του 1932 στην Καβάλα, από γονείς
πρόσφυγες. Ο πατέρας Θρακιώτης από τον Αίνο και η μητέρα της από την Πάνορμο
της Μικράς Ασίας. Έγραψε με τη συνεργασία του συνδικαλιστή πατέρα της, Γιώργου
Πέγιου, δύο βιβλία. Το «Συνδικαλιστικό Κίνημα της Καβάλας 1922-53», το οποίο
εκδόθηκε το 1984, και το «Κατοχή – Αφελληνισμός – Εθνική Αντίσταση». Ιδιαίτερα όμως σημαντικό για
την καταγραφή της ιστορίας της πόλης ήταν το βιβλίο της «Βόλτα στην Καβάλα του
χθες» έκδοση του Δήμου Καβάλας. Εξελέγη, ύστερα από 24 χρόνια από την ίδρυση
της Θρακικής Εστίας Καβάλας, πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Θρακικής Εστίας
διαδεχόμενη τον Χαράλαμπο Λαλένη. Το 2018 βραβεύτηκε για την
προσφορά της στα Γράμματα και τον Πολιτισμό από την Περιφέρεια ΑΜ-Θ. Επίσης
έχει βραβευτεί από συλλόγους και φορείς της περιοχής για την προσφορά της στον
Πολιτισμό την Λαογραφία και την διατήρηση της Ιστορικής μνήμης.Η Ευθυμία Πέγιου κηδεύτηκε το
πρωί της Πέμπτης 23 Απριλίου 2020. Στην εξόδιο ακολουθία που τελέστηκε στον
ιερό ναό των Αγίων Θεοδώρων, στα Δημοτικά Κοιμητήρια της Καβάλας, τον επικήδειο
εκφώνησε ο Δήμαρχος Καβάλας Θόδωρος Μουριάδης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου