Με ποια κριτήρια ένας νέος θα πρέπει να επιλέγει τις σπουδές και το επάγγελμά του;

Τα βασικά κριτήρια για μια τέτοια σωστή επιλογή είναι τα εξής:

  1)Αυτογνωσία, ενδιαφέροντα, κλίσεις, προτιμήσεις, κατάλληλη σύζευξη της προσωπικότητας σου με σπουδές και επαγγέλματα

  2) Ικανότητες, δεξιότητες, επιδόσεις, θέληση, αξίες, στόχοι, φιλοδοξίες

 3)   Οικογενειακή παράδοση, κουλτούρα, τόπος κατοικίας, οικονομικές δυνατότητες

44)   Επαγγελματικές προοπτικές και ο χρυσός κανόνας

Το πρώτο και πιο σημαντικό κριτήριο είναι να μάθει τι θέλει και τι μπορεί να κάνει. Να  σιγουρευτεί για τα πραγματικά  ενδιαφερόντων, τις κλίσεις, τις προτιμήσεις, τα ταλέντα του, για τις ικανότητες, τις δεξιότητες, τις επιδόσεις, αλλά και τη θέληση για την επίτευξή των στόχων ζωής. Πρέπει δηλ. να ξέρει όχι μόνο τι θέλει, αλλά και ποιος είναι, αλλά  και τι μπορεί να κάνει, να αποκτήσει δηλαδή μια ολοκληρωμένη αυτογνωσία του εαυτού σου. Οι επιδόσεις στα επιμέρους μαθήματα, αλλά και στο γενικό σύνολο στο σχολείο, είναι ένα πρώτο κριτήριο για το είδος και το επίπεδο σπουδών στο οποίο μπορεί να στοχεύσει.

Οι μαθητικές επιδόσεις βέβαια δεν αποτελούν απόλυτο και μοναδικό ασφαλές κριτήριο για το μέλλον. Είναι γνωστό ότι πολλοί επιτυχημένοι επιστήμονες δεν υπήρξαν λαμπροί μαθητές. Οι επιδόσεις μπορεί να βελτιωθούν ριζικά, εφόσον υπάρχει ισχυρή θέληση, στόχοι και ευγενής φιλοδοξία για επαγγελματική και κοινωνική ανέλιξη. Η αυτογνωσία κατακτάται μέσα από τη διαδικασία συμβουλευτικής επαγγελματικού προσανατολισμού και τη λήψη σύγχρονων και έγκυρων τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού. Το οικογενειακό περιβάλλον, η οικογενειακή παράδοση και κουλτούρα βαρύνουν επίσης κατά περίπτωση περισσότερο ή λιγότερο, στην πλάστιγγα των επιλογών. Συχνά το επάγγελμα του πατέρα, της μητέρας, η οικογενειακή επιχείρηση, είναι μια αξιόμαχη και ενδιαφέρουσα προοπτική για το επαγγελματικό μέλλον ενός νέου. Όμως διαπιστώνεται πολλές φορές ότι αρκετοί γονείς επιχειρούν να επιβάλλουν με επίμονο τρόπο τις δικές τους επιθυμίες ή και απωθημένα, όσον αφορά τις σπουδές και το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν τα παιδιά τους. Αυτό είναι λάθος. Οι γονείς δικαιούνται να πουν τη γνώμη τους ,αλλά ο ίδιος ο νέος ή η νέα  θα αποφασίσει για το μέλλον του. Τέλος, για να είμαστε ρεαλιστές, δε θα πρέπει να παραγνωριστεί και ο ρόλος των οικονομικών δυνατοτήτων που έχει κάθε οικογένεια για τις σπουδές των παιδιών της. Για να αναφερθούμε σε ένα πρακτικό και μόνο ζήτημα, ο τόπος όπου είναι εγκαταστημένη μια σχολή, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη για υποψήφιους των οποίων οι οικογένειες δεν έχουν μεγάλες οικονομικές δυνατότητες.

Ποια η σημασία των επαγγελματικών προοπτικών σε μια τέτοια κρίσιμη επιλογή;

Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες και πολλές σχετικές ενδείξεις, η πλειοψηφία των νέων σήμερα επιλέγει τις σπουδές και το επάγγελμα ή τα επαγγέλματα που θα ακολουθήσει, με βασικό κριτήριο τις προοπτικές τους. Όμως, όσο ισχυρό και αν είναι το ίδιο κριτήριο, δε θα πρέπει να είναι το μόνο ή το κυρίαρχο στη μεγάλη απόφαση ζωής που συζητάμε εδώ. Αν ένα επάγγελμα δεν ταιριάζει στο χαρακτήρα, τις προτιμήσεις, τις κλίσεις ενός ατόμου, δε θα πρέπει να επιλέγεται, όσο εξαιρετικές και αν είναι οι προοπτικές του. Πρώτιστης σημασίας είναι η αυτογνωσία και το ταίριασμα των ενδιαφερόντων, των κλίσεων, των προτιμήσεων, των ικανοτήτων του με ένα επάγγελμα και κατά δεύτερο λόγο θα πρέπει να συνεξετάζονται οι προοπτικές του. Ο χρυσός κανόνας που πρέπει να τονιστεί εδώ είναι ότι: άτομα με υψηλές μαθησιακές επιδόσεις και ισχυρή θέληση, μπορούν να επιλέγουν από ευρύτερο πεδίο επαγγελμάτων, ακόμα και από εκείνα με αρνητικές προοπτικές. Αντίθετα, άτομα με χαμηλές επιδόσεις χωρίς σοβαρές ελπίδες βελτίωσής τους και αδύναμη θέληση, είναι προτιμότερο να στρέφονται σε σπουδές και επαγγέλματα που κατ’ αρχήν τους ταιριάζουν και κατά δεύτερο λόγο έχουν διαπιστωμένες καλές προοπτικές στην αγορά εργασίας.

Θα μπορούσατε να αναφερθείτε σε ορισμένα επαγγέλματα τα οποία συνδέονται με τριτοβάθμιες σπουδές που έχουν μέλλον και άλλα που είναι κορεσμένα, σύμφωνα και με τις μελέτες σας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς;

Πολύ συνοπτικά εδώ αναφέρω ότι επαγγέλματα που εμφανίζουν πολύ θετικές προοπτικές είναι όσα συνδέονται με τον ευρύτερο τομέα της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και της σύγχρονης τεχνολογίας. Θετικές είναι επίσης οι προοπτικές του λογιστή, του ορκωτού λογιστή, του οικονομολόγου-πληροφορικού, του μηχανολόγου. Θετικές προοπτικές έχουν τα επαγγέλματα των γραφικών τεχνών, των μεταφορών, της ναυτιλίας και του επισιτισμού. Αντίθετα, ιδιαίτερα κορεσμένα είναι  τα επαγγέλματα του γιατρού, του οδοντίατρου, του δικηγόρου, δημοσιογράφου, του αρχαιολόγου, του φιλόλογου, του ιστορικού, του θεολόγου, και κατά δεύτερο λόγο του  φαρμακοποιού, του χημικού, του χημικού - μηχανικού, του βιολόγου, του γενετιστή, του αεροναυπηγού, του διεθνολόγου, του κοινωνιολόγου, του πολιτικού επιστήμονα και πρόσφατα του ψυχολόγου. Πολύ αρνητικές προοπτικές έχουν επίσης τα επαγγέλματα των καλών τεχνών, ιδιαίτερα του ηθοποιού και του δημοσιογράφου, καθώς και όλα τα επαγγέλματα που συνδέονται με θεωρητικές σπουδές όπως η φιλοσοφία, η φιλολογία, η θεολογία, η ιστορία και η αρχαιολογία, η λαογραφία, η κοινωνιολογία, οι διεθνείς σπουδές, οι πολιτικές επιστήμες. Βέβαια από τις θεωρητικές σπουδές υπάρχει ευρύτερη δυνατότητα διεξόδων σε διάφορα επαγγέλματα και αυτό απαλύνει κάπως τις όλες αρνητικές προοπτικές τους στην αγορά εργασίας. Αναλυτικές προοπτικές επαγγελμάτων σε σχέση με τις αντίστοιχες σπουδές μπορούν να βρεθούν σε εκδόσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σε δημοσιεύσεις διάφορων φορέων και πολλών Φροντιστηρίων, στην ιστοσελίδα του www.careergatetest.com, www.e-employ.gr,  καθώς και διάφορα βιβλία και δημοσιεύσεις.