Αποτελεί
πλέον κοινή διαπίστωση ότι το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα παράγει -και το
χειρότερο-συνεχίζει να παράγει ανέργους. Από επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής
Ένωσης και της Eurostat, προκύπτει ότι η χώρα μας
κατέχει την πρώτη θέση ανάμεσα στην ΕΕ των 27 στους ανέργους πτυχιούχους, ενώ αυτή
των αποφοίτων Λυκείων και Πανεπιστημίων
μόνο στην Ελλάδα είναι υψηλότερη από την ανεργία των αποφοίτων γυμνασίου.
Σε πρόσφατη διεθνή έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, ανάμεσα σε 15.000 φοιτητές, μόλις
το 33% των Ελλήνων δήλωσε ότι διαθέτει
έγκυρη ενημέρωση πριν από την επιλογή των σπουδών του, σε απόλυτη αντίθεση με
ότι ισχύει αλλού. Και αυτό καταδεικνύει το μεγάλο κενό στο θεσμό του
επαγγελματικού προσανατολισμού.
Την
ίδια ώρα δημιουργούνται και νέα τμήματα ανέργων αποφοίτων όπως αυτά της
Θεολογίας Επιπλέον, πολλαπλασιάζονται τα
μεταπτυχιακά τμήματα που δεν έχουν καμιά
απολύτως ανταπόκριση στην αγορά εργασίας. Πρόσφατα καταργήθηκε και το Εθνικό
Κέντρο Επαγγελματικού Προσανατολισμού, όπου οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής
Ένωσης είχαν εναποθέσει τις τελευταίες ελπίδες τους μεταφέροντες αρμοδιότητες
και πόρους από το υπεραγκυλωμένο και υπεραποτυχημένο ιδιαίτερα στον τομέα αυτό,
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Όσο για τον επίσημο χάρτη των αναγκών της αγοράς
εργασίας, έχουμε χορτάσει στις εξαγγελίες και στους πανάκριβους και πονηρούς κομπογιανιτισμούς.
Πολύ
παλαιότερα πριν και από δέκα χρόνια, όταν επισήμανα ότι «το μισό περίπου από το
συνολικό, ποσοστό της ανεργίας στη χώρα μας οφείλεται στην αναντιστοιχία του
εκπαιδευτικού συστήματος με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας», αντιμετωπίστηκα
με εχθρότητα. Η άποψη αυτή θεωρήθηκε συντηρητική
ή και γραφική. Σκοπός της παιδείας, υποστηρίζουν οι σύγχρονοι αριστεροδεξιοί
ιεροεξεταστές, πρέπει να είναι αποκλειστικά η ουμανιστική παιδεία και τίποτα
άλλο. Όσο κι΄ αν δεν αμφισβητείται κάτι τέτοιο, στη νεφελώδη εποχή μας της
εργασιακής ανασφάλειας, δεν μπορεί επίσης να αγνοηθεί ότι η παιδεία, η
εκπαίδευση, οφείλει παράλληλα να ανοίγει
και ένα παράθυρο στον κόσμο της εργασίας. Μόνο τους πρίγκηπες και τους
βολεμένους δεν ενδιαφέρει αυτή η διάσταση του προβλήματος.. «Πρώτα έρχεται το
στομάχι και μετά η τέχνη», έχει πει ο Μπρέχτ. Γιατί χωρίς γεμάτο στομάχι, ούτε
τέχνη, ούτε πολιτισμός ούτε ουμανισμός μπορεί να υπάρχει.
Στην
Ελλάδα συνεχίζουμε να παράγουμε ή να εισάγουμε, πολύ περισσότερους απ΄ όσους
χρειαζόμαστε θεολόγους, πολιτικούς, δημοσιογράφους, νομικούς, ηθοποιούς, θεατρολόγους,
σκηνοθέτες, σκηνογράφους, βυζαντινολόγους, ιστορικούς της τέχνης,
ανθρωπολόγους, γεωγράφους, φιλόλογους, αστρονόμους, γιατρούς, οδοντίατρους, φαρμακοποιούς,
χημικούς, γεωλόγους, μεταλλειολόγους, τουρκολόγους, κλπ. Και όταν έρθει η ώρα
της αλήθειας, και τα παιδιά αυτά χτυπούν πόρτες για να βρουν δουλειά, εκτός κι’
αν διαθέτουν προσωπικές πλάτες, τις βρίσκουν όλες κλειστές.
Πρέπει
επιτέλους να σοβαρευτούμε. Αναγκαίος είναι ο εκσυγχρονισμός, η αναμόρφωση και η
ευελιξία του συνολικού εκπαιδευτικού συστήματος και η στροφή του σε ειδικότητες
με αυξημένη ζήτηση στον κόσμο της εργασίας. Και ειδικότερα σε σύγχρονες
ειδικότητες που συνδέονται με την πληροφορική, τις νέες τεχνολογίες, την
εναλλακτική γεωργία, κλπ. Τα ΑΕΙ και ΤΕΙ φυσικά και πρέπει να παρέχουν γενική
μόρφωση και ανθρωπιστική παιδεία, που να συνδυάζεται όμως με εξειδικευμένη
εκπαίδευση στα πλαίσια των πραγματικών αναγκών της οικονομίας. Επίσης, απαιτείται
ριζική αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός της επαγγελματικής παιδείας, της
συνεχιζόμενης κατάρτισης. Και επιτέλους
η Πολιτεία οφείλει να σκύψει με σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα στον
ταλαίπωρο θεσμό του επαγγελματικού προσανατολισμού και να τον απεγκλωβίσει από
τις πρακτικές της προχειρότητας, της έλλειψης επιστημοσύνης και της λαμογιο-παραοικονομίας.
Το επίσημο κράτος έχει χρέος να προειδοποιεί τους νέους και τους γονείς τους
ότι, σε μια συγκεκριμένη περίοδο, η κατά συρροή επιλογή κορεσμένων εκπαιδευτικών
κατευθύνσεων, οδηγεί στην ανεργία ή στην ετεροαπασχόληση. Απόλυτα αναγκαία είναι
επίσης η δημιουργία ενός επίσημου χάρτη των αναγκών της αγοράς εργασίας ανά
περιφέρεια της χώρας, έγκυρου και εύκολα κατανοητού από το μέσο πολίτη, με βάση
τον οποίο να προγραμματίζονται και να
αναπροσαρμόζονται οι εκπαιδευτικές ειδικότητες
Η
δημιουργία νέων πτυχιακών και μεταπτυχιακών τμημάτων σε κορεσμένες ειδικότητες
θα πρέπει να αποκλείεται. Όσα τμήματα των ΑΕΙ και ΤΕΙ δεν έχουν ζήτηση, πρέπει να
αναστείλουν έστω και προσωρινά τη λειτουργία τους, όπως γίνεται σε χώρες της
Ευρώπης και να αντικαθίστανται από νέες σύγχρονες ειδικότητες υψηλής ζήτησης.
Η
μικροί πολιτικοί ενδιαφέρονται μόνο για τις επόμενες εκλογές και μόνο οι
μεγάλοι για τις επόμενες γενιές που είναι και το ζητούμενο. Δεν μπορούμε να
βλέπουμε κοντόφθαλμα το δέντρο και όχι το δάσος του μέλλοντος. Η ανεργία είναι
πολύ πικρή για τους αποδέκτες της Δεν περιμένει και τιμωρεί τους μόνους που δεν
έχουν ευθύνη : τα παιδιά μας. Κύρια ευθύνη έχει βέβαια η Κυβέρνηση η οποία
οφείλει να βγάλει το κεφάλι από την άμμο, να σοβαρευτεί και να πάρει τα
κατάλληλα μέτρα. Αλλιώς η υψηλή πτήση αυτού του εφιάλτη θα συνεχίσει την
ανηφορική του ανελέητη πορεία.
[1] Ο Θ.Κ. (Ph. D. L.S.E.), είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο
Πειραιώς και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής-Προσανατολισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου