Ανατροπή στην επέλαση της παγκοσμιοποίησης, κατάρευση της Γερμανικής Ευρώπης και της ευρωζώνης και Grexit στην εποχή Τράμπ

Η εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ στις ΗΠΑ, μετά και το Brexit, σε συνδυασμό με την άνοδο της αντιπαλότητας απέναντι στην παγκοσμιοποίηση και τον διογκούμενου ευρωσκεπτικισμoού, αποτελεί την απαρχή της ανατροπής των μέχρι σήμερα διεθνών οικονομικών και γεωπολιτικών δεδομένων. Με άλλα λόγια, σηματοδοτεί το τέλος της επελαύνουσας παγκοσμιοποίησης που διεύρυνε το χάσμα ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές χώρες και σε πλούσιους και φτωχούς πολίτες. Η Γερμανική Ευρώπη, η διάλυση της ευρωζώνη και φυσικά το Grexit, αποτελούν ορατές πλέον προοπτικές. Το μεγάλο ερώτημα είναι η στάση που θα κρατήσει ο Τράμπ απέναντι στη "φούσκα της νομισματικής πολιτικής" όπως την έχει αποκαλέσει ο ίδιος. Ιδιαίτερα θετική είναι η δηλωμένη πρόθεσή του να περιορίσει την ανεξαρτησία της FED, της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, που αποτελεί το προπύργιο της Wall Street και της ασυδοσίας της χρηματιστηριακής οικονομίας έναντι της πραγματικής οικονομίας της παραγωγής, την οποία υποστηρίζει ο νεοεκλεγής Πρόεδρος.  

Σε αντίθεση με την προεδρία Ομπάμα που πίεzε και επέβαλε την παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη, ο Ντ. Τράμπ έχει δηλώσει  πως η ελληνική υπόθεση αφορά τη Γερμανία και αν δεν ενδιαφέρεται αυτή, ας ασχοληθεί ο Πούτιν αν το θέλει. Προφανώς εδώ διαφαίνεται μια σαφής αλλαγή στάσης της νέας πολιτικής της Ουάσιγκτον απέναντι στην ελληνική υπόθεση στην κατεύθυνση της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Κι΄αυτό γιατί με τη σύντομη αλλά μεστή αυτή δήλωση, υπονοείται ότι, αν η Γερμανία επιθυμεί την ισχυροποίηση της ευρωζώνης, τότε θα πρέπει να βάλει το χέρι στην τσέπη, αλλιώς η Ελλάδα θα σπρωχτεί στην αγκαλιά της Ρωσίας του Πούτιν, κάτι που είναι αδιανόητο για το δυτικό κατεστημένο.

Ο Ντ. Τράμπ σε αντίθεση με τον Ομπάμα που εξέφραζε μόνο μεγαλόστομες ευχές και κούφιες παραινέσεις, ξεκαθαρίζει απλά και με σαφήνεια. Αν θέλετε την Ελλάδα μέσα στο ευρώ, πρέπει να κάνετε κάτι γι΄αυτό, μοιάζει να λέει στους Γερμανούς, στους οποίους χαρίστηκε το χρέος από το αιματοκύλισμα της Υφηλίου σε δύο παγκόσμιους πολέμους και σήμερα καταβάλλει για τις δαπάνες του ΝΑΤΟ αναλογικά μικρότερο ποσοστό, σε σχέση με το ΑΕΠ απ' αυτό της Ελλάδας.

Ο Howard Marks της Oaktree Capital investment κωδικοποίησε τις επιπτώσεις της αναμενόμενης να εφαρμοστεί πολιτικής από τον νέο πλανητάρχη όσον αφορά ειδικότερα για την οικονομία, στα παρακάτω σημεία :

"Ο Τράμπ προεκλογικά είχε υποσχεθεί πως θα μειώσει τους φόρους για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις. Είχε υποσχεθεί επίσης μείωση των ρυθμίσεων στις επιχειρήσεις, ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1 τρισ. δολ. στις υποδομές της χώρας, μικρότερη πίεση στις φαρμακευτικές, λιγότερους περιορισμούς στις τράπεζες.

Η ρητή περιφρόνηση για την Τζάνετ Γιέλεν και η πιθανότητα να επιδιώξει μείωση της ανεξαρτησίας της FED.

Η στάση του σχετικά με το διεθνές εμπόριο λόγω των απειλών για επιβολή δασμών στις εισαγωγές προϊόντων από την Κίνα και το Μεξικό.

Η πιθανότητα οι αντισυμβατικές τους θέσεις για την κλιματική αλλαγή και την άμυνα να επιδεινώσουν τις διεθνείς σχέσεις…"

Οι κατά καιρούς απόψεις που έχει εκφράσει ο Τράμπ για την οικονομία είναι αντιφατικές. Αποτελεί ερωτηματικό κατά πόσο τα οφέλη από τη μείωση της φορολογίας θα αντισταθμίσουν τις απώλειες από το σοκ που μπορεί να προκαλέσουν στο παγκόσμιο εμπόριο οι δασμολογικοί προστατευτικοί φραγμοί. Ερωτηματικό αποτελεί επίσης η στάση σε σχέση με την χαλαρή νομισματική πολιτική των τελευταίων ετών. Ο ίδιος έχει μιλήσει πολλές φορές για την "φούσκα" της νομισματικής πολιτικής.

Αν ο Τράμπ εφαρμόσει αρκετά απ’ όσα έχει εξαγγείλει ο κόσμος όπως τον γνωρίσαμε τις τελευταίες δεκαετίες θα αλλάξει. Αυτό δεν θα γίνει χωρίς κραδασμούς.

Κατ’ αρχήν διαφαίνεται και στρατηγική στόχευση περιορισμού της Κίνας. Η προσέγγιση προς τη Ρωσία του Πούτιν, χωρίς τις αναστολές για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις επεμβάσεις της Ρωσίας στις ζώνες που την ενδιαφέρουν, δείχνει πως για τις ΗΠΑ του Τράμπ ο σοβαρός μελλοντικός κίνδυνος είναι η Κίνα.

Η πριμοδότηση της Ρωσίας όμως θα έχει επιπτώσεις στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή όπου αυτή έχει συμφέροντα.Η κινέζικη οικονομία βρίσκεται σε μια κατάσταση δανειακής "φούσκας" αφού το συνολικό χρέος από 150% του ΑΕΠ το 2008 έχει φτάσει στο 300%. Μια αναταραχή λόγω δασμών στις εξαγωγές μπορεί να λειτουργήσει σαν καρφίτσα που θα σκάσει τη "φούσκα".

Ποιες αναταράξεις θα φέρει στην παγκόσμια οικονομία μια αποσταθεροποίηση της Κίνας κατ’ αρχήν οικονομική και εν συνεχεία ίσως και πολιτική;Ο δασμολογικός προστατευτισμός των ΗΠΑ θα προκαλέσει αυτόματα αντίστοιχα αντίποινα από πολλές πλευρές.

Εκτός από την Κίνα προβλήματα θα αντιμετωπίσει και η Γερμανία σαν εξαγωγική χώρα, αλλά και κατ’ επέκταση και η Ε.Ε. που έχει πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο. Αν οι χώρες του βορρά που συνεισφέρουν τις επιδοτήσεις που εισπράττει ο Νότος, αντιμετωπίσουν προβλήματα οι οικονομικές ροές θα διαταραχθούν ενισχύοντας τις φυγόκεντρες δυνάμεις σε ΕΕ και Ευρωζώνη.

Ο Τράμπ αμφισβητεί το μεταπολεμικό κεκτημένο της Ευρώπης να εξασφαλίζουν τη δωρεάν αμυντική προστασία από τις ΗΠΑ. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καταβάλουν τις μισές και λιγότερες δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με τις ΗΠΑ.

Η εξοικονόμηση αυτή δημιουργούσε τα περιθώρια για το μεταπολεμικό θαύμα του ευρωπαϊκού κράτους πρόνοιας. H Γερμανία π.χ. θα πρέπει να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες από το 1% του ΑΕΠ στο 3,3% όσο είναι δηλ. των ΗΠΑ. Αυτό για το γερμανικό προϋπολογισμό σημαίνει αύξηση των αμυντικών δαπανών από 30-40 δισ. το χρόνο σε 110-120 δισ. το χρόνο.Η Γαλλία από 50 δισ. το χρόνο πρέπει να ξεπεράσει τα 80 δισ. το χρόνο κλπ.

Να σημειώσουμε πως οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ από 5,6% του ΑΕΠ που ήταν πριν το τέλος του ψυχρού πολέμου, τα τελευταία χρόνια έχουν πέσει στο 3,3% του ΑΕΠ. Αν προκύψουν γεωπολιτικές εντάσεις οι παραπάνω δαπάνες για τα μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να αναπροσαρμοστούν ακόμη ψηλότερα.