Ο επαγγελματικός προσανατολισμός για τις ώριμες ηλικίες και ως αναγκαίο σκαλοπάτι για την επαγγελματική κατάρτιση

 Ο επαγγελματικός προσανατολισμός στη σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης και κορύφωσης της  ανεργίας, θα έπρεπε να αποτελεί πρώτιστη προτεραιότητα για την Πολιτεία. Δυστυχώς αυτό δε συμβαίνει. Η ίδια η κοινωνία όμως, οφείλει να υπερβεί τις αδυναμίες και αβελτηρίες της Πολιτείας και να μπει στην εμπροσθοφυλακή καίριων ζητημάτων που την αφορούν. Μια τέτοια θετική δράση είναι η καλή σπουδή, η ενασχόληση και ενεργός εφαρμογή του σύγχρονου επαγγελματικού προσανατολισμού. Γιατί "το μέλλον δεν έρχεται μόνο του αν δεν κάνουμε κάτι και εμείς για αυτό" (Μαγιακόφσκι). Η αλιώς «προνοείν χρει τον άνδρα τον σοφόν» ( Επιχαρμος).

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός συνίσταται στις δράσεις που προσανατολίζουν ένα άτομο σε ορισμένα επαγγέλματα σύμφωνα με τις κλίσεις και τις ικανότητές τους.

Πρόκειται για την πλέον αναγκαία διαδικασία ώστε να επιτευχθεί το αξίωμα «ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση».Με αυτή την έννοια, ο Ε.Π., μετά τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, είναι το δεύτερο βαρύ πυροβολικό, για την αντιμετώπιση της μεγάλης μάστιγας της ανεργίας.  

Ο σχολικός επαγγελματικός προσανατολισμός  για άτομα στην εφηβική ηλικία, έχει κορυφαία σημασία για τη σωστή επιλογή ανώτερων σπουδών. Όμως, έχει την ίδια αν όχι και μεγαλύτερη βαρύτητα και σε μέσες ηλικίες των 20, 30 ή και 40 ετών, για την επιλογή ή αναπροσαρμογή των επαγγελματικών τους κατευθύνσεων. Η επιλογή του είδους της επαγγελματικής κατάρτισης για ένα άτομο, είναι ανεπίτρεπτο να γίνεται χωρίς να έχει προηγηθεί σύγχρονη επαγγελματική συμβουλευτική. Για τις όποιες έστω λίγες θέσεις εργασίας που ανοίγουν σήμερα, εκείνοι που θα τις καταλάβουν θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν διαβεί αυτή την απαραίτητη διαδικασία. Με άλλα λόγια, το απολύτως αναγκαίο σκαλοπάτι για την κατάλληλη επαγγελματική κατάρτιση είναι ο σύγχρονος Ε.Π. Αν αυτό δε συμβεί, τότε είναι βέβαιο ότι ο καταρτιζόμενος τελικά θα αποτύχει επαγγελματικά. Ακόμα και αν βρει κάποια δουλειά αρχικά, σύντομα θα πέσει ξανά στην αγκαλιά της ανεργίας.

Για το σκοπό αυτό, τα νέα επιδοτούμενα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προβλέπουν τη λήψη επαγγελματικού προσανατολισμού, κάτι που όμως δε γίνεται όταν γίνεται, με την πρέπουσα βαρύτητα και προσοχή.

Ο κατάλληλος, ο σωστός, ο σύγχρονος επαγγελματικός προσανατολισμός, δε συνίσταται μόνο στο συνταίριασμα της προσωπικότητας ενός ατόμου με επάγγελμα ή επαγγέλματα. Πρόκειται για μια περισσότερο πολυσύνθετη διαδικασία με συγκεκριμένους κανόνες, που προϋποθέτουν τη μεσολάβηση έγκυρου και σωστά καταρτισμένου συμβούλου Ε.Π., σε συνδυασμό με τη λήψη σύγχρονων αυτοματοποιημένων τεστ για τον ίδιο σκοπό.

Ένα σύγχρονο τεστ Ε.Π. συμπιέζει χρονικά και αναβαθμίζει ποιοτικά την όλη διαδικασία της συμβουλευτικής, αποκλείοντας λάθος εκτιμήσεις στις τελικές επαγγελματικές επιλογές. Ένα έγκυρο σύγχρονο τεστ που εμπεριέχει αυτοματοποιημένο έλεγχο ειλικρίνειας, δεν μπορεί να βγάλει λάθος συμπεράσματα. Δεν υπάρχει δηλ. η πιθανότητα του ανθρώπινου λάθους.

Γενικότερα, η σύγχρονη επαγγελματική συμβουλευτική που περιλαμβάνει τη χορήγηση ενός σύγχρονου τεστ, έχει ιδιαίτερα χαμηλό, ασήμαντο κόστος, σε σχέση με τα πολλαπλασιαστικά  οφέλη που αποδίδει.

Πολύ συνοπτικά, τα βασικά κριτήρια –ο χρυσός κανόνας -για τη σωστή επιλογή εκπαίδευσης, κατάρτισης  και επαγγελμάτων είναι τα ακόλουθα :

1.   1.   Ενδιαφέροντα, προτιμήσεις, κλίσεις, ταλέντα, 
      2    Επιδόσεις, ικανότητες, τις δεξιότητες,θέληση,

2.   3.   Προοπτικές των επαγγελμάτων, των συνθηκών και αμοιβών εργασίας.

3.   4.   Οικογενειακά και οικονομικά δεδομένα.

4.   5.   Εκπαιδευτικά δεδομένα και τυχαίοι παράγοντες.

Η σύγχρονη επαγγελματική συμβουλευτική, παίρνει υπόψη της συνδυαστικά τα ως άνω δεδομένα και με τη πρακτική εφαρμογή του «χρυσού κανόνα» επιλογής σπουδών και επαγγελμάτων, καταλήγει στα πρέποντα συμπεράσματα[1].

Ιδιαιτερότητες της σημερινής εποχής

Στη σύγχρονη εποχή, ένας εργαζόμενος είναι πολύ πιθανό να υποχρεωθεί να αλλάξει ένα ή περισσότερα επαγγέλματα στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Επιπλέον, υπάρχει σήμερα ένας πολύ μεγάλος αριθμός επαγγελμάτων από τα οποία καλείται να επιλέξει. Ατό σημαίνει ότι οφείλει να μη σκέφτεται μονοδιάστατα και να επιμένει στην επιλογή ενός και μόνο επαγγέλματος.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολύ περισσότερα από ένα επαγγέλματα που ταιριάζουν στον καθένα. Αν για κάποιους λόγους, δεν είναι εφικτή η επιλογή του πρώτου σε προτίμηση επαγγέλματος, οφείλει να προχωρήσει στα επόμενα αλλά να αποφύγει τα τελευταία.  «Μπορεί πάντοτε να υπάρξει μια άλλη εργασιακή αγάπη για τον καθένα, αν η πρώτη δε σταθεί στο δρόμο του».

Εκείνο που πρέπει οπωσδήποτε να αποφύγει, και αυτό αποτελεί κεντρικό σημείο του χρυσού κανόνα της σύγχρονης επαγγελματικής συμβουλευτικής, είναι η επιλογή επαγγέλματος ή επαγγελμάτων που βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με την προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντά του. Η αποφυγή επαγγελμάτων που δεν του ταιριάζουν, έχει περισσότερο σημασία και από την επιλογή επαγγελμάτων που του ταιριάζουν.

Γι’ αυτό και ο καθένας θα πρέπει να έχει ένα ανοικτό ορίζοντα για να επιλέξει από ένα κατάλογο πολλών επαγγελμάτων που του ταιριάζουν, συνυπολογίζοντας και τη βαρύτητα των άλλων κριτηρίων που συνυπάρχουν. Και να αποφύγει οπωσδήποτε επαγγέλματα που είναι εντελώς αταίριαστα με το χαρακτήρα του. Αλλά για όλα αυτά, πρέπει να έχει προηγηθεί η λήψη της σωστής επαγγελματικής συμβουλευτικής μαζί με ένα έγκυρο τεστ για τον ίδιο σκοπό.

---

[1] Βλ. Κατσανέβας, Θ. ( 2009). Ο χρυσός κανόνας για επιλογές σταδιοδρομίας : Σύγχρονος επαγγελματικός προσανατολισμός, Πατάκης, ή σχετικά άρθρα και εδώ.